Τι είναι η ύπνωση;
Η ύπνωση είναι μια φυσική κατάσταση συνειδησιακής εστίασης. Κατά την διάρκεια της, το άτομο βιώνει έναν έντονο βαθμό χαλάρωσης και εσωτερικής εστίασης. Επίσης μπορεί να είναι πιο ανοιχτό σε προτάσεις και να αποκτήσει πρόσβαση στο υποσυνείδητό του. Εκεί είναι αποθηκευμένες οι βαθύτερες σκέψεις, οι πεποιθήσεις και οι συναισθηματικές αντιδράσεις.
Πώς λειτουργεί η υπνοθεραπεία;
Η υπνοθεραπεία αξιοποιεί αυτή τη χαλαρή κατάσταση για να βοηθήσει τον θεραπευόμενο να αλλάξει συγκεκριμένες συμπεριφορές ή αρνητικά μοτίβα σκέψης. Η διαδικασία είναι συνήθως ευχάριστη και μη παρεπεμβατική, με το άτομο να εχει τον πλήρη έλεγχο καθ’ όλη τη διάρκεια.
Ο υπνοθεραπευτής καθοδηγεί τον θεραπευόμενο με έναν συγκεκριμένο τρόπο(βαση αιτήματος του θεραπευομενου). Έτσι ώστε να επιτευχθεί η εστίαση στον στόχο της συνεδρίας. Μπορεί, για παράδειγμα, να προτείνει θετικές εικόνες ή φράσεις που ενισχύουν την αυτοπεποίθηση ή βοηθούν στη διαχείριση του άγχους.
Οι βασικές φάσεις της υπνοθεραπείας
Η υπνοθεραπεία συνήθως ακολουθεί τα παρακάτω στάδια:
1.Εισαγωγή στη χαλάρωση:
Ο θεραπευόμενος καθοδηγείται σε μια βαθιά χαλάρωση, ώστε να επιβραδυνθούν οι εγκεφαλικοί ρυθμοί και να επιτευχθεί μια κατάσταση βαθιάς εσωτερικής ηρεμίας. Η εισαγωγή στη χαλάρωση είναι το πρώτο και βασικό στάδιο της υπνοθεραπείας. Ο θεραπευόμενος καθοδηγείται με σκοπό να πετύχει μια βαθιά κατάσταση ηρεμίας. Αυτή η φάση είναι απαραίτητη για να προετοιμαστεί το σώμα και το μυαλό ώστε να εισέλθουν σε μια δεκτική κατάσταση. Μέσω αυτής επιτρέπεται η πρόσβαση στο υποσυνείδητο. Η διαδικασία της χαλάρωσης διαρκεί συνήθως λίγα λεπτά. Περιλαμβάνει διάφορες τεχνικές, όπως εστίαση στην αναπνοή, προοδευτική χαλάρωση των μυών και νοητική εστίαση.
Βήματα της διαδικασίας :
Αναπνοή και χαλάρωση του σώματος: Ο υπνοθεραπευτής ξεκινά καθοδηγώντας τον θεραπευόμενο να εστιάσει στην αναπνοή του. Οι οδηγίες μπορεί να είναι κάτι σαν: “Πάρε μια βαθιά ανάσα… και νιώσε τον αέρα να εισέρχεται αργά στους πνεύμονές σου… εκπνέοντας αργά, άφησε όλες τις εντάσεις να φύγουν.” Αυτή η απλή τεχνική βοηθά στην άμεση μείωση του άγχους και στην επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού. Στέλνει μηνύματα στο σώμα ότι μπορεί να ηρεμήσει.
Προοδευτική μυϊκή χαλάρωση: Ακολουθεί η προοδευτική χαλάρωση, κατά την οποία ο θεραπευόμενος καθοδηγείται να χαλαρώσει συστηματικά κάθε μέρος του σώματός του. Ξεκινώντας συνήθως από τα πόδια και φτάνοντας μέχρι το κεφάλι. Ο θεραπευτής μπορεί να πει κάτι σαν: “Τώρα φέρε την προσοχή σου στα πόδια σου… νιώσε το βάρος τους… και απλώς άφησέ τα να χαλαρώσουν εντελώς.” Η διαδικασία αυτή βοηθά τον θεραπευόμενο να απελευθερώσει την ένταση από το σώμα και να βυθιστεί σε μια πιο βαθιά κατάσταση χαλάρωσης.
Οπτικοποίηση: Σε αυτό το στάδιο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί οπτικοποίηση. Εκεί, ο θεραπευτής προτείνει στον θεραπευόμενο να φανταστεί ένα ήρεμο τοπίο. Για παράδειγμα μια παραλία, ένα δάσος ή ένα άλλο μέρος που του φέρνει γαλήνη. Αυτή η νοητική εικόνα βοηθά στην περαιτέρω εμβάθυνση της χαλάρωσης και προετοιμάζει το μυαλό να εισέλθει σε μια πιο δεκτική κατάσταση. Ένας θεραπευτής μπορεί να καθοδηγήσει τον θεραπευόμενο να φανταστεί την αίσθηση της άμμου κάτω από τα πόδια του ή τον ήχο των κυμάτων καθώς πλησιάζουν απαλά στην ακτή.
Μείωση των εγκεφαλικών κυμάτων: Καθώς ο θεραπευόμενος χαλαρώνει, οι εγκεφαλικές συχνότητες αρχίζουν να επιβραδύνονται. Τα εγκεφαλικά κύματα κινούνται από την κατάσταση βήτα (την καθημερινή μας κατάσταση εγρήγορσης) σε μια κατάσταση άλφα και τελικά θήτα, η οποία συνδέεται με τη βαθιά χαλάρωση και την ύπνωση. Αυτή η μετάβαση σε χαμηλότερες συχνότητες επιτρέπει την πρόσβαση στο υποσυνείδητο, όπου μπορούν να γίνουν οι θεραπευτικές αλλαγές.
2.Δουλειά με το υποσυνείδητο:
Αφού εισέλθει σε αυτή την κατάσταση, ο θεραπευτής χρησιμοποιεί τεχνικές και προτάσεις που στοχεύουν στην αλλαγή συμπεριφορών ή σκέψεων που βρίσκονται βαθιά στο υποσυνείδητο. Η “δουλειά με το υποσυνείδητο” είναι η πιο σημαντική φάση της υπνοθεραπείας. Μέσω αυτής, ο θεραπευτής αξιοποιεί την κατάσταση βαθιάς χαλάρωσης για να επιφέρει αλλαγές σε συμπεριφορές, πεποιθήσεις και σκέψεις που είναι ριζωμένες στο υποσυνείδητο του θεραπευόμενου. Το υποσυνείδητο είναι το μέρος του μυαλού όπου αποθηκεύονται οι βαθύτερες αναμνήσεις, πεποιθήσεις και συναισθήματα, συχνά χωρίς την άμεση συνειδητή αντίληψη του ατόμου.
Τι συμβαίνει στο υποσυνείδητο;
Το υποσυνείδητο ελέγχει πολλές από τις καθημερινές μας αντιδράσεις και μοτίβα συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, αν κάποιος έχει αναπτύξει φόβο ή άγχος από ένα παλιό τραύμα ή μια αρνητική εμπειρία, αυτές οι αντιδράσεις είναι βαθιά ριζωμένες στο υποσυνείδητό του. Στην υπνοθεραπεία, ο θεραπευτής στοχεύει στην τροποποίηση ή αναπλαισίωση αυτών των βαθύτερων υποσυνείδητων “προγραμμάτων”. Έτσι το άτομο θα μπορέσει να ανταποκριθεί διαφορετικά στο μέλλον.
Τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην υπνοθεραπεία για το υποσυνείδητο:
Αφού ο θεραπευόμενος εισέλθει σε μια κατάσταση ύπνωσης, όπου τα εγκεφαλικά κύματα βρίσκονται σε επίπεδο θήτα, ο θεραπευτής χρησιμοποιεί διάφορες τεχνικές για να δουλέψει με το υποσυνείδητο.
Θετικές προτάσεις:
Οι θετικές προτάσεις είναι μια από τις πιο κλασικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται. Σε αυτήν την περίπτωση, ο θεραπευτής εισάγει επαναλαμβανόμενα, θετικά μηνύματα που στοχεύουν στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης ή την αλλαγή αρνητικών πεποιθήσεων. Για παράδειγμα, αν ο θεραπευόμενος έχει πρόβλημα με το άγχος, ο θεραπευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει προτάσεις όπως: “Αισθάνεσαι ήρεμος και ασφαλής σε κάθε κατάσταση” ή “Κάθε φορά που νιώθεις πίεση, μπορείς να ελέγχεις την αναπνοή σου και να χαλαρώνεις.”
Οπτικοποίηση επιθυμητών αποτελεσμάτων:
Ο θεραπευόμενος καθοδηγείται να φανταστεί μια κατάσταση όπου το πρόβλημά του έχει επιλυθεί ή έχει επιτύχει τον στόχο του. Αυτή η τεχνική βοηθά το υποσυνείδητο να “δει” την επιτυχία και να την ενσωματώσει ως κάτι εφικτό. Για παράδειγμα, κάποιος που αντιμετωπίζει φόβο για δημόσιες ομιλίες μπορεί να καθοδηγηθεί να φανταστεί τον εαυτό του να μιλάει με άνεση μπροστά σε κοινό. Νιώθοντας έτσι σιγουριά και αυτοπεποίθηση.
Αναδρομική θεραπεία (Regression therapy):
Σε κάποιες περιπτώσεις, ο θεραπευτής μπορεί να καθοδηγήσει τον θεραπευόμενο να “επιστρέψει” σε ένα παρελθοντικό γεγονός που πυροδότησε την ανεπιθύμητη συμπεριφορά ή συναίσθημα. Μέσω αυτής της διαδικασίας, το υποσυνείδητο μπορεί να αναπλαισιώσει ή να επεξεργαστεί το τραύμα από μια νέα οπτική γωνία. Αν για παράδειγμα κάποιος έχει έναν ανεξήγητο φόβο, μπορεί κατά τη διάρκεια της υπνοθεραπείας να οδηγηθεί πίσω στο αρχικό συμβάν που προκάλεσε αυτόν τον φόβο, και να επανεκτιμήσει την κατάσταση.
Αναπλαισίωση πεποιθήσεων:
Η αναπλαισίωση αφορά την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο το υποσυνείδητο αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει μια κατάσταση. Αν κάποιος έχει αρνητικές πεποιθήσεις για τον εαυτό του. Για παράδειγμα, “Δεν αξίζω να είμαι ευτυχισμένος”. Ο θεραπευτής μπορεί να προτείνει νέες, πιο θετικές πεποιθήσεις όπως “Είμαι ικανός και αξίζω την ευτυχία”. Αυτή η διαδικασία βοηθά το άτομο να δει τον εαυτό του και τη ζωή του με νέο τρόπο.
Αντικατάσταση αρνητικών συνηθειών:
Για άτομα που προσπαθούν να αλλάξουν αρνητικές συνήθειες, όπως το κάπνισμα ή η υπερφαγία, η υπνοθεραπεία μπορεί να τους βοηθήσει να αντικαταστήσουν αυτές τις συμπεριφορές με πιο υγιείς. Ο θεραπευτής μπορεί να προτείνει στο υποσυνείδητο ότι η επιθυμία για τσιγάρο ή ανθυγιεινό φαγητό θα αντικατασταθεί από την επιθυμία για άσκηση ή καλή διατροφή.
Προσωπικές ενδοσκοπήσεις και συναισθηματική θεραπεία
Πέρα από τις θετικές προτάσεις και τις οπτικοποιήσεις, η υπνοθεραπεία μπορεί να ενθαρρύνει τον θεραπευόμενο να εξερευνήσει τα δικά του συναισθήματα και να αποκτήσει βαθύτερη κατανόηση των ψυχικών τραυμάτων του. Καθώς το υποσυνείδητο είναι πιο δεκτικό κατά την ύπνωση, οι συναισθηματικές εμπειρίες μπορούν να εξεταστούν και να “λυθούν” με τρόπους που δεν θα ήταν δυνατοί σε συνειδητή κατάσταση.
Πώς επιτυγχάνονται οι αλλαγές;
Η δουλειά με το υποσυνείδητο λειτουργεί επειδή αυτή η πλευρά του μυαλού δεν αναλύει ή αμφισβητεί τις προτάσεις με τον ίδιο τρόπο που το κάνει το συνειδητό μυαλό. Το υποσυνείδητο είναι ιδιαίτερα δεκτικό σε θετικά μηνύματα και εικόνες όταν βρίσκεται σε κατάσταση χαλάρωσης. Έτσι, οι προτάσεις του θεραπευτή μπορούν να “φυτευτούν” βαθιά στο υποσυνείδητο, επιτρέποντας την αλλαγή των αρνητικών μοτίβων συμπεριφοράς ή των περιοριστικών πεποιθήσεων.
Με τον καιρό και μέσα από επαναλαμβανόμενες συνεδρίες, αυτές οι αλλαγές γίνονται σταθερές και φυσικές, και το άτομο αρχίζει να παρατηρεί βελτιώσεις στην καθημερινή του ζωή.
Επαναφορά: Ο θεραπευόμενος επανέρχεται σε κατάσταση πλήρους συνείδησης, νιώθοντας συνήθως ανανεωμένος και ήρεμος. Η επαναφορά είναι το τελευταίο στάδιο της υπνοθεραπείας, κατά το οποίο ο θεραπευόμενος επανέρχεται αργά σε πλήρη κατάσταση συνείδησης. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, ο θεραπευόμενος βυθίζεται σε μια βαθιά κατάσταση χαλάρωσης και υποσυνείδητης επεξεργασίας. Οπότε η επαναφορά πρέπει να γίνει σταδιακά και ήρεμα για να διασφαλιστεί ότι το άτομο θα επιστρέψει στην καθημερινή του κατάσταση με φυσικό και ευχάριστο τρόπο.
Διαδικασία επαναφοράς
Σταδιακή επαναφορά της προσοχής στο σώμα:
Ο θεραπευτής καθοδηγεί τον θεραπευόμενο να αρχίσει να φέρνει την προσοχή του πίσω στο σώμα του, ξεκινώντας από τις άκρες των δακτύλων, τα χέρια και τα πόδια. Η καθοδήγηση μπορεί να περιλαμβάνει φράσεις όπως: “Άρχισε να νιώθεις τα χέρια και τα πόδια σου… και νιώσε τη σύνδεση με το περιβάλλον γύρω σου.” Αυτό βοηθά στη σταδιακή ενεργοποίηση του σώματος, αποτρέποντας απότομες μεταβάσεις.
Επιστροφή της αναπνοής σε φυσικό ρυθμό:
Κατά τη διάρκεια της ύπνωσης, η αναπνοή είναι πιο βαθιά και αργή. Η επαναφορά περιλαμβάνει την καθοδήγηση του θεραπευόμενου να φέρει την αναπνοή του πίσω στον φυσικό ρυθμό. Παράλληλα αναγνωρίζει την αίσθηση ηρεμίας που παραμένει.
Ενεργοποίηση του νου:
Ο θεραπευτής στη συνέχεια ζητά από τον θεραπευόμενο να φέρει σταδιακά την προσοχή του πίσω στον χώρο και το περιβάλλον. Φράσεις όπως “Νιώσε τον αέρα γύρω σου… άκου τους ήχους στον χώρο… και φέρε την προσοχή σου πίσω εδώ” βοηθούν το μυαλό να ξανασυνδεθεί με το εξωτερικό περιβάλλον χωρίς να χάσει την αίσθηση ηρεμίας.
Αίσθημα αναζωογόνησης και ηρεμίας:
Κατά την πλήρη επιστροφή στην κατάσταση εγρήγορσης, ο θεραπευόμενος συνήθως νιώθει ανανεωμένος, γεμάτος ενέργεια και μια αίσθηση εσωτερικής γαλήνης. Ο θεραπευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει θετικές επιβεβαιώσεις για να ενισχύσει αυτή την αίσθηση: “Όταν ανοίξεις τα μάτια σου, θα νιώθεις πιο ήρεμος, ανανεωμένος και έτοιμος να αντιμετωπίσεις την ημέρα με θετικότητα.”
Άνοιγμα των ματιών:
Το τελευταίο βήμα είναι το άνοιγμα των ματιών. Ο θεραπευτής καθοδηγεί τον θεραπευόμενο να ανοίξει αργά τα μάτια του, δίνοντας χρόνο για να προσαρμοστεί στο φως και το περιβάλλον. Στο σημείο αυτό, το άτομο έχει επανέλθει πλήρως στη φυσική κατάσταση εγρήγορσης.
Η διαδικασία επαναφοράς εξασφαλίζει ότι ο θεραπευόμενος βγαίνει από την ύπνωση με ασφάλεια. Παράλληλα διατηρεί τα οφέλη της βαθιάς χαλάρωσης και της συναισθηματικής εργασίας που έγινε. Συνήθως, μετά από μια συνεδρία υπνοθεραπείας, οι θεραπευόμενοι αναφέρουν ότι νιώθουν πιο καθαρό μυαλό, χαλάρωση και ενισχυμένη αίσθηση ευεξίας.
Σε ποιες περιπτώσεις είναι αποτελεσματική η υπνοθεραπεία;
Η υπνοθεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί σε ποικιλία ψυχολογικών και σωματικών προβλημάτων. Μερικά από τα πιο συχνά πεδία εφαρμογής περιλαμβάνουν:
- Άγχος και στρες: Μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα του άγχους και να βοηθήσει το άτομο να διαχειριστεί τις πιέσεις της καθημερινότητας.
- Φοβίες: Έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη μείωση των φόβων, όπως ο φόβος για το ύψος, τις μηχανές ή τις κλειστές χώρες.
- Διαχείριση πόνου: Χρησιμοποιείται για την ανακούφιση από χρόνιο πόνο, όπως η ημικρανία και ο μυοσκελετικός πόνος.
- Διατροφικές διαταραχές και εθισμοί: Μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της επιθυμίας για βλαβερές συνήθειες ή στην αποδοχή του σώματος σε περιπτώσεις διατροφικών διαταραχών.
Υπάρχουν κίνδυνοι;
Η υπνοθεραπεία θεωρείται ασφαλής όταν εφαρμόζεται από εκπαιδευμένο υπνοθεραπευτή. Σε σπάνιες περιπτώσεις, κάποιοι άνθρωποι μπορεί να μην ανταποκριθούν θετικά ή να έχουν αμφιβολίες σχετικά με την εμπειρία, αλλά αυτές οι αντιδράσεις είναι σπάνιες.
Συμπέρασμα
Η υπνοθεραπεία είναι ένα ισχυρό εργαλείο για τη διαχείριση και την επίλυση διαφόρων προβλημάτων. Προσφέρει τη δυνατότητα βαθιάς χαλάρωσης και πρόσβασης σε κρυφές πλευρές του εαυτού μας, βοηθώντας μας να ξεπεράσουμε τα εμπόδια και να ζήσουμε μια πιο ισορροπημένη και ευτυχισμένη ζωή.
ΠΗΓΕΣ:
Καλογήρου, Δ. (2015). Η Δύναμη του Νου και η Τεχνική της Υπνοθεραπείας. Εκδόσεις Πεδίο.
Στεφανίδης, Κ. (2008). Ύπνωση και Υπνοθεραπεία: Θεωρία και Πρακτική. Εκδόσεις Καστανιώτη.
Σταυρόπουλος, Γ. (2011). Η Ψυχολογία της Υπνοθεραπείας. Εκδόσεις Άγκυρα.
Milton Erickson, M. H., & Rossi, E. L. (1980). Hypnotherapy: An Exploratory Casebook. Irvington Publishers.
Yapko, M. D. (2012). Trancework: An Introduction to the Practice of Clinical Hypnosis (4th ed.). Routledge.
Hammond, D. C. (1990). Handbook of Hypnotic Suggestions and Metaphors. W. W. Norton & Company.
Spiegel, H., & Spiegel, D. (2004). Trance and Treatment: Clinical Uses of Hypnosis (2nd ed.). American Psychiatric Publishing.
Heap, M., & Aravind, K. K. (2002). Hartland’s Medical and Dental Hypnosis (4th ed.). Churchill Livingstone.
Από την Αθανασία Παναγοπούλου / Συνθετική-Αφηγηματική Ψυχοθεραπεύτρια /Ψυχοδραματίστρια/Γελωτοθεραπεύτρια/Συγγραφέας
Αθανασία Παναγοπούλου / Συνθετική-Αφηγηματική Ψυχοθεραπεύτρια /Ψυχοδραματίστρια/Γελωτοθεραπεύτρια/Συγγραφέας
0 σχόλια: