Εως και χίλια χρόνια απαιτούνται για την επαναφορά των υποβαθμισμένων θαλάσσιων οικοσυστημάτων στα πρότερα επίπεδα, εξαιτίας της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με τους ερευνητές του Θαλάσσιου Εργαστηρίου Μποντέγκα του Πανεπιστημίου Ντέιβις στην Καλιφόρνια η διαδικασία είναι εξαιρετικά αργή σε διάρκεια λόγω της σημαντικής μείωσης των επιπέδων οξυγόνου και της κατακόρυφης αύξησης των συγκεντρώσεων διοξειδίου του άνθρακα εδώ και δεκαετίες.
Στη μελέτη, οι ερευνητές συνέκριναν την παρούσα κατάσταση των θαλασσών του πλανήτη με αυτή που επικράτησε μετά την τελευταία εποχή των παγετώνων που έληξε πριν από 12.000 χρόνια. Η έρευνα βασίστηκε στην εξέταση ενός πυρήνα θαλάσσιων ιζημάτων διαμέτρου δέκα μέτρων, τα οποία «αλιεύθηκαν» από τα ανοιχτά της νότιας Καλιφόρνιας και περιείχαν περισσότερα από 5.000 απολιθώματα με ηλικία από 3.400 έως και 16.100 χρόνια.
«Η ανάκαμψη δεν συμβαίνει σε κλίμακα αιώνα, αλλά χιλιετίας», όπως επισήμανε η επικεφαλής της μελέτης Σάρα Μόφιτ. Η έλλειψη οξυγόνου, δηλαδή η υποξία, οφείλεται στην αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών, με αποτέλεσμα οι κύκλοι που μεταφέρουν οξυγόνο σε βαθύτερες περιοχές να διακόπτονται. Η υποξία κοστίζει τη ζωή σε ένα ευρύ φάσμα της θαλάσσιας ζωής που δεν μπορεί να επιβιώσει. Προηγούμενες μελέτες έχουν ήδη καταγράψει μειώσεις των επιπέδων διαλυμένου οξυγόνου σε ορισμένες περιοχές των ωκεανών της Γης.
Οι κλιματικές αλλαγές που αποκαλύπτουν τα ιζήματα, δηλαδή το απότομο λιώσιμο των πάγων μετά από μια περίοδο περίπου 100.000 ετών, προέκυψαν από φυσικούς κύκλους της τροχιάς της Γης από τον Ήλιο και η πτώση των επιπέδων του οξυγόνου ήταν κατακόρυφη. Η νέα μελέτη καταγράφει πόσος χρόνος απαιτήθηκε για την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων μετά από μια δραματική μεταβολή των κλιματικών συνθηκών του πλανήτη και μπορεί να λειτουργήσει ως υπόδειγμα για το τι μέλλει γενέσθαι στον πλανήτη εξαιτίας της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής.
Καζάνι που βράζει
Το 2014 αποτέλεσε σύμφωνα με τη NOAA (Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ) και τη NASA το θερμότερο έτος που έχει ποτέ καταγραφεί από το 1880 που τηρούνται μετεωρολογικά στοιχεία.
Και μπορεί στο έδαφος η τάση της υπερθέρμανσης να επιβραδύνεται, ωστόσο στους ωκεανούς, όπου καταλήγει το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπογενούς υπερθέρμανσης, η θερμοκρασία αυξάνεται με ρυθμούς τέτοιους που «δεν χωράει στα διαγράμματα των επιστημόνων» όπως έγραφε χαρακτηριστικά στον βρετανικό Guardian, ο Καθηγητής Τζον Έιμπραχαμ. Η ανθρωπογενής θερμότητα που διαχέεται στον πλανήτη σε ποσοστό 90% και άνω καταλήγει στους ωκεανούς, ενώ μόλις 2% πάει στην ατμόσφαιρα. Μαζί με την επιτάχυνση της τάσης υπερθέρμανσης των ωκεανών, ανέβηκε περισσότερο από αυτό που υπολόγιζαν οι επιστήμονες η στάθμη των ωκεανών, ενώ οι πάγοι στην Αρκτική, την Ανταρκτική και τη Γροιλανδία έλιωσαν ταχύτατα.
Βιοποικιλότητα θαλασσών
Εκτός από την υπερθέρμανση, οι θάλασσες του πλανήτη και η θαλάσσια βιοποικιλότητα απειλούνται από τη ρύπανση και την υπεραλίευση. Παρόλα αυτά, χώρες που εκμεταλλεύονται τις παγκόσμιες θάλασσες όπως η Ρωσία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Ισλανδία και η Ιαπωνία με επιχειρήσεις αλιείας και εξόρυξης στους ωκεανούς έχουν επιβάλει πιο «χαλαρά» χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των συμφωνηθέντων.
Η συμφωνία, που αναμένεται να επικυρωθεί το 2018 με την παρουσίαση των τελικών προτάσεων να προγραμματίζεται για τη Γενική Συνέλευση του Σεπτεμβρίου του 2017, θα καλύπτει διεθνείς ζώνες που αποτελούν το 64 τοις εκατό της συνολικής επιφάνειας των ωκεανών και το 43% της συνολικής επιφάνειας της Γης. Ωστόσο το χρονοδιάγραμμα αυτό αποτελεί σημαντική πρόοδο, αν αναλογιστεί κανείς πως η συζήτηση για τη δημιουργία μίας τέτοιας συμφωνίας ξεκίνησε πριν από δέκα έτη.
Oι ωκεανοί νοσούν
Το 60% των κοραλλιογενών υφάλων παγκοσμίως βρίσκεται σήμερα υπό απειλή εξαφάνισης. Δεδομένου δε ότι τα «τροπικά δάση της θάλασσας» τροφοδοτούν το 25% της θαλάσσιας ζωής (συμπεριλαμβανομένων περίπου 4.000 ειδών ψαριών), αντιλαμβάνεται κανείς εύκολα το μέγεθος του κινδύνου, εάν αυτά καταστραφούν. Το 72% της επιφάνειας της γης άλλωστε καλύπτεται από νερό. Το χειρότερο δε είναι πως η ζημιά που έχει ήδη γίνει στους ωκεανούς ίσως πλέον να μην επιδέχεται καν γιατρειά. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει μερίδα επιστημόνων. Περίπου το 1/3 των ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα καταλήγουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στους ωκεανούς, μεταβάλλοντας εν συνεχεία τη χημική σύσταση του θαλασσινού νερού.
Συγκεκριμένα, το διοξείδιο του άνθρακα ρίχνει το pH αλλάζοντας έτσι την αλκαλικότητα (ή οξύτητα) του νερού. Με άλλα λόγια, κάνει το θαλασσινό νερό πιο όξινο. Το συγκεκριμένο πρόβλημα, συνδυαζόμενο μάλιστα με άλλες «πληγές» όπως η υπεραλιεία, η παράκτια ρύπανση, η μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα και ο γενικότερος «βομβαρδισμός» των θαλασσών με κάθε είδους απόβλητα, δημιουργεί ένα πραγματικά τοξικό περιβάλλον.
Τις τελευταίες δεκαετίες πολλαπλασιάζονται με απειλητικούς ρυθμούς και οι επονομαζόμενες «νεκρές ζώνες» («dead zones»). Ο λόγος για μια σειρά από θαλάσσιες εκτάσεις που θυμίζουν «βομβαρδισμένα τοπία», καθώς εκεί δεν ζει τίποτα άλλο παρά μόνο βακτήρια και άλλοι μονοκύτταροι οργανισμοί. Μία από τις μεγαλύτερες, μάλιστα, σε μέγεθος βρίσκεται κοντά στο Δέλτα του Μισισιπή, καλύπτεται από φύκη (δείγμα της αυξημένης οξύτητας του νερού) και έχει καταγραφεί σε κάποια στιγμή στο παρελθόν να ξεπερνά σε έκταση τα 20.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Απειλείται η ζωή στη γη
Μικρές οι αντοχές του πλανήτη
Εννιά είναι τα όρια για «φιλόξενη» ζωή στον πλανήτη γη, δηλαδή για να κατορθώσουμε να επιβιώσουμε και εμείς και ο πλανήτης, όπως δηλώνει ο επιστήμονας Johan Rockstrom, σε μελέτη που δημοσίευσε τον περαμένο Ιανουάριο αναφορικά με τις «αντοχές» του πλανήτη.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσίευσε ο Σουηδός επιστήμονας στο περιοδικό Science, ο πλανήτης γη έχει αποδειχθεί ότι είναι «φίλος» του ανθρώπου και δείχνει ανοχή στις ανθρώπινες υπερβάσεις, αλλά είμαστε πολύ κοντά στο να μετατραπεί σε «εχθρό», αν δεν προσέξουμε κάποιες παραμέτρους σχετικά με τη φύση.
Ο ίδιος δηλώνει ότι εννέα είναι συνολικά τα όρια που δεν θα πρέπει να ξεπεράσει ο άνθρωπος για να ζει μια «φιλόξενη» ζωή στη γη, αλλά έχει ήδη καταπατήσει τα τέσσερα από αυτά, δηλαδή, την κλιματική αλλαγή, την εξαφάνιση κάποιων ειδών, την αποψίλωση των δασών και την προσθήκη φωσφόρου και αζώτου στα οικοσυστήματα.
Ο Rockstrom θεωρεί ότι βρισκόμαστε στα όρια της υπέρβασης σε ό,τι αφορά τη μόλυνση των ωκεανών με διοξείδιο του άνθρακα και στη χρήση πόσιμου νερού, αλλά και πάλι είμαστε σε καλό σημείο με αυτά τα δύο όρια, αν λάβουμε υπόψη τις εκπομπές των δηλητηριωδών αερολυμάτων (aerosols) στην ατμόσφαιρα και το μεγάλο μέγεθός τους.
Πάντως, ο επιστήμονας καταλήγει αισιόδοξος και τονίζει ότι δεν θεωρεί πως θα έρθει «το τέλος του κόσμου» και μάλιστα, υποστηρίζει ότι η ανθρωπότητα έχει ακόμα τη δυνατότητα να κάνει βελτιώσεις σχετικά με τη διαχείριση των φυσικών πόρων και θεωρεί ότι δύο είναι οι πιο σημαντικές: Πρώτον, η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και δεύτερον, να πραγματοποιηθούν οι κατάλληλες δράσεις στην Αφρική για να σταματήσει η αποψίλωση των δασών.
0 σχόλια: