Quiz: Πόσα ξέρουμε για τα λιπαρά;

Όλα έχουν τη δύναμη να «απογειώσουν» τα πιάτα μας και όλα έχουν τις ίδιες θερμίδες. Όμως, ορισμένα από αυτά κρύβουν σημαντικά οφέλη για την υγεία μας, ενώ κάποια άλλα αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων. Υπάρχουν, λοιπόν, τα «καλά» και τα «κακά» λιπαρά, τα λιπαρά που είναι απαραίτητα στον οργανισμό μας και αυτά που μπορούμε να… παραλείψουμε. Εσείς ξέρετε να τα ξεχωρίζετε;

Πόσα είδη λιπαρών υπάρχουν;

Α. 3

Β. 4

Γ. 5

Σωστή απάντηση: Β

Τα λιπαρά χωρίζονται με βάση τη χημική δομή τους σε μονοακόρεστα, πολυακόρεστα και κορεσμένα. Υπάρχουν επίσης και τα λεγόμενα τρανς ή υδρογονωμένα λιπαρά, τα οποία έχουν υποστεί τη βιομηχανική διεργασία της υδρογόνωσης.

Πόσες θερμίδες έχει 1 γραμμάριο λίπους;

Α. 5

Β. 14

Γ. 9

Σωστή απάντηση: Γ

Ενώ 1 γρ. υδατανθράκων δίνει περίπου 4 θερμίδες, 1 γρ. λίπους δίνει 9. Ωστόσο, μην παρασυρθείτε, γιατί όλα τα λιπαρά προσδίδουν τις ίδιες θερμίδες (περίπου 120 ανά κουταλιά της σούπας), ανεξαρτήτως του αν είναι «καλά» ή «κακά». Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι η σύστασή τους και οι ιδιότητες που κρύβουν.

Είναι απαραίτητο το λίπος στη διατροφή μας;

Α. Όχι

Β. Ναι

Σωστή απάντηση: Β

Αποτελεί συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας, προστατεύει τα οστά και τα όργανα, λειτουργεί ως θερμομόνωση για το σώμα και είναι βασικό συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών. Με άλλα λόγια, συμβάλλει στην ομαλή ανάπτυξη του οργανισμού, γι’ αυτό και είναι απαραίτητο συστατικό της διατροφής. Ωστόσο, επειδή τα τελευταία χρόνια η πρόσληψη λίπους έχει ξεπεράσει τα συνιστώμενα όρια, καλό είναι να θυμάστε ότι πέρα από τα εμφανή λίπη και έλαια που χρησιμοποιούνται στο μαγείρεμα υπάρχουν και τα κρυμμένα (π.χ. σε συσκευασμένα τρόφιμα).

Αντιστοιχίστε τα τρόφιμα με τα λιπαρά που συνήθως περιέχουν:

Τηγανητά Σπορέλαια

Ψητά Φυτικά λάδια

Κονσέρβες Μαργαρίνες & μαγειρικά λίπη

Σωστή σειρά:

Τηγανητά - Φυτικά λάδια

Ψητά - Μαργαρίνες & μαγειρικά λίπη

Κονσέρβες - Σπορέλαια

Κυρίως πού κάνουν καλό τα μονοακόρεστα λιπαρά;

Α. Στο δέρμα

Β. Στην καρδιά

Γ. Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα

Σωστή απάντηση: Όλα

Η μεγάλη διατροφική αξία των μονοακόρεστων λιπαρών, κύρια πηγή των οποίων είναι το ελαιόλαδο, έχει επιβεβαιωθεί από δεκάδες έρευνες. Τα συγκεκριμένα λιπαρά προστατεύουν από την εμφάνιση νοσημάτων, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο σακχαρώδης διαβήτης και διάφοροι τύποι νεοπλασιών, και φαίνεται να μειώνουν τις φλεγμονές.

Ποιο φαγητό είναι καλή πηγή μονοακόρεστων λιπαρών;

Α. Τα λαδερά φασολάκια

Β. Η χωριάτικη σαλάτα

Γ. Η τσιπούρα στα κάρβουνα

Σωστή απάντηση: Α & Β

Το ελαιόλαδο είναι η κυριότερη πηγή μονοακόρεστων λιπαρών, που σημαίνει ότι τα λαδερά φαγητά και η γνωστή χωριάτικη αποτελούν εξαιρετικές πηγές τους, αφού συνήθως δεν το τσιγκουνευόμαστε. Μικρότερες ποσότητες μονοακόρεστων περιέχονται στα σπορέλαια, όπως το καλαμποκέλαιο και το ηλιέλαιο, στο σουσάμι, στο ταχίνι, στα αμύγδαλα και στα καρύδια.

Ποια λιπαρή ουσία δεν είναι κατάλληλη για τηγάνισμα;

Α. Το ελαιόλαδο

Β. Το ηλιέλαιο

Γ. Το βούτυρο

Σωστή απάντηση: Β & Γ

Τα μαγειρικά έλαια που είναι πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, όπως οι μαργαρίνες και τα σπορέλαια, αποτελούν τα πιο ευαίσθητα στο μαγείρεμα λιπαρά και η θερμική επεξεργασία τα μετατρέπει σε τρανς λιπαρά. Το πιο κατάλληλο έλαιο για μαγείρεμα είναι το ελαιόλαδο, το οποίο, λόγω της σύστασής του, είναι ανθεκτικό. Καλό είναι, όμως, να μη χρησιμοποιείτε το ίδιο λάδι για περισσότερα από 3 τηγανίσματα.

Τι προκαλεί η υπερβολική κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών;

Α. Αρτηριοσκλήρυνση

Β. Παχυσαρκία

Γ. Τίποτα

Σωστή απάντηση: Α

Η αυξημένη κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών συμβάλλει στη συσσώρευση λίπους στα αγγεία, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο αρτηριοσκλήρυνσης, υπέρτασης και εγκεφαλικών και καρδιακών επεισοδίων. Σύμφωνα, μάλιστα, με τις οδηγίες των ειδικών, η ημερήσια πρόσληψη κορεσμένου λίπους δεν πρέπει να ξεπερνά το 10% των συνολικών ημερήσιων θερμίδων.

Τι περιέχει περισσότερα κορεσμένα λιπαρά;

Α. Ένα σακουλάκι πατατάκια

Β. Μία κουταλιά βούτυρο

Γ. Μία μερίδα χοιρινή μπριζόλα

Σωστή απάντηση: Α

Κι όμως, τα εθιστικά πατατάκια περιέχουν περίπου 14,17 γρ. κορεσμένου λίπους ανά 150 γρ. προϊόντος, ενώ μια χοιρινή μπριζόλα (150 γρ.) δίνει πολύ λιγότερα (8,1 γρ.). Συγκριτικά, 1 κουταλιά βούτυρο περιέχει 10,5 γρ. κορεσμένων λιπαρών.

Ποιο από τα παρακάτω περιέχει τρανς λιπαρά;

Α. Τα γαριδάκια

Β. Το κρουασάν

Γ. Τα onion rings

Σωστή απάντηση: Και τα τρία

Όπως εξηγήσαμε, τα τρανς λιπαρά είναι στην ουσία υποπροϊόν κυρίως της θερμικής επεξεργασίας των πολυακόρεστων λιπαρών, ώστε να είναι ανθεκτικά στην οξείδωση και να έχουν στερεά μορφή. Πρόκειται για τα πιο επιβλαβή λιπαρά, αφού οδηγούν σε αύξηση της «κακής» χοληστερίνης και σε μείωση της «καλής», ενώ ενοχοποιούνται και για την εκδήλωση καρδιαγγειακών προβλημάτων.

Ποιο αποτελεί πηγή ω-3 λιπαρών;

Α. Λιπαρά ψάρια

Β. Καρύδια

Γ. Λιναρόσπορος

Σωστή απάντηση: Όλα

Τα οφέλη τους για την υγεία πολλά και ιδιαίτερα σημαντικά, αφού προστατεύουν την καρδιά και συμβάλλουν στη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου και στη ρύθμιση των τριγλυκεριδίων. Επιπλέον, φαίνεται να σχετίζονται με μείωση της φλεγμονής και της έντασης του πόνου, βελτίωση της διάθεσης και προληπτική δράση ενάντια σε ορισμένες μορφές καρκίνου.

Τα προϊόντα χαμηλών λιπαρών έχουν ελάχιστες θερμίδες

Α. Σωστό

Β. Λάθος

Σωστή απάντηση: Β

Το ότι ένα προϊόν είναι light δεν σημαίνει ότι δεν έχει θερμίδες, καθώς η ελάττωση του λίπους ισοδυναμεί με μερική μείωση των θερμίδων του. Έτσι, για παράδειγμα, ένα ημίσκληρο κίτρινο τυρί αποδίδει περίπου 321 θερμίδες και 25 γρ. λίπους ανά 100 γρ., ενώ η ελαφριά εκδοχή του έχει 234 θερμίδες και 10 γρ. λίπους. Είναι σημαντικό, επομένως, να διαβάζετε την ετικέτα των προϊόντων που επιλέγετε.

Τα λιπαρά ψάρια πρέπει να αποφεύγονται

Α. Ναι

Β. Όχι

Σωστή απάντηση: Β

Τα λιπαρά ψάρια, όπως η σαρδέλα, ο γαύρος και το λαβράκι, είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα. Έτσι, δεν ισχύει γι' αυτά ο περιορισμός στην κατανάλωση που ισχύει για τα υπόλοιπα πλούσια σε λιπαρά τρόφιμα. Αντίθετα, βοηθούν και στην απώλεια βάρους, αφού 100 γρ. ψημένου ψαριού μάς δίνουν μόλις 100-150 θερμίδες.

Όσοι έχουν χοληστερίνη δεν πρέπει να τρώνε θαλασσινά

Α. Σωστό

Β. Λάθος

Σωστή απάντηση: Β

Τα θαλασσινά κατηγορούνται για την υψηλή περιεκτικότητά τους σε χοληστερίνη, γι’ αυτό και συστήνεται ο περιορισμός τους από άτομα που έχουν υψηλές τιμές λιπιδίων στο αίμα. Παρ’ όλα αυτά, η συνολική περιεκτικότητά τους σε ολικό και κορεσμένο λίπος είναι χαμηλή και η περιεκτικότητα σε χοληστερίνη δεν τα κάνει τόσο επικίνδυνη τροφή όσο το κόκκινο κρέας. Επομένως, μπορούν να ενταχθούν στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΔΟΥΛΓΕΡΗ, κλινική διαιτολόγο & MSc Διατροφής Αθλητών Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ημερομηνία δημοσίευσης : 15 Απρ 2014

Πηγή