Η αληθινή παιδεία δεν φαίνεται στα πτυχία, αλλά στη συμπεριφορά

Η παιδεία δεν μετριέται με πτυχία, τίτλους ή μεγάλα λόγια. Φαίνεται στις μικρές καθημερινές στιγμές: στο πώς μιλάς, πώς σέβεσαι τον άλλον, πώς φέρεσαι όταν κανείς δεν σε βλέπει. Ένας πραγματικά καλλιεργημένος άνθρωπος δεν χρειάζεται να αποδείξει τίποτα· η συμπεριφορά του μιλάει από μόνη της.

Έχει τρόπους, έχει ενσυναίσθηση, ξέρει να ακούει, να στέκεται σωστά και να κρατά αξιοπρέπεια. Σε μια εποχή που η εικόνα έχει πάρει τη θέση της ουσίας, η παιδεία γίνεται ένας από τους λίγους θησαυρούς που δεν κρύβονται. Είναι αυτό που σε κάνει να ξεχωρίζεις χωρίς να προσπαθείς — γιατί αντικατοπτρίζει το ποιος πραγματικά είσαι.

Τα πτυχία ανοίγουν δρόμους και βοηθούν στην επαγγελματική εξέλιξη. Όμως, δεν είναι αυτά που χτίζουν χαρακτήρα. Κανένα χαρτί δεν μπορεί να εγγυηθεί καλοσύνη, τιμιότητα, ευγένεια, υπομονή. Αυτές οι αρετές δεν διδάσκονται σε σχολικές αίθουσες· φαίνονται στην καθημερινή συμπεριφορά.

Μέσα σε αυτή τη λογική, παρουσιάζω μια ιστορία που αποτυπώνει πως η πραγματική μόρφωση δεν μετριέται σε γνώσεις, αλλά σε πράξεις.

Εκείνος μεγάλωσε μέσα σε δυσκολίες. Πέντε παιδιά όλα κι εκείνος ο μικρότερος. Έζησε πόλεμο, στερήσεις, αγάπησε, δημιούργησε οικογένεια. Αν τον έβλεπες να περπατά με το ψάθινο καπέλο και το χαμόγελο στα μάτια, δύσκολα θα πίστευες τι είχε περάσει. Πάντα με μια καραμέλα στην τσέπη και μια καλοσύνη αφοπλιστική.

Δεν ύψωσε ποτέ τη φωνή του. Ακόμα κι όταν είχε δίκιο, απλώς άνοιγε λίγο τα μάτια για να καταλάβεις πως είχε θυμώσει. Η γυναίκα του συχνά ξεσπούσε πάνω του, αλλά εκείνος την καταλάβαινε, τη δικαιολογούσε. «Άστη, έχει περάσει πολλά», έλεγε — παρότι εκείνος είχε περάσει ακόμη περισσότερα.

Κάποτε είπα πως είναι υπέροχος άνθρωπος, “αν και αμόρφωτος”. Η μητέρα μου με κοίταξε αυστηρά:

«Ο παππούς σου μπορεί να μη διάβασε πολλά βιβλία, αλλά είναι ο πιο μορφωμένος άνθρωπος που ξέρω».

Κι εκείνη η φράση με ταρακούνησε. Μου έμαθε τη διαφορά ανάμεσα στο “αγράμματος” και στο “αμόρφωτος”.

Συνηθίσαμε να τα θεωρούμε το ίδιο. Να βάζουμε τους ανθρώπους σε κουτιά: αυτούς με τα πτυχία ψηλά, αυτούς χωρίς πτυχία χαμηλά. Και να νομίζουμε πως έτσι ορίζεται η αξία τους.

Κι όμως, υπάρχουν μορφωμένοι που δεν έμαθαν ποτέ σεβασμό, καλοσύνη, ενσυναίσθηση. Που σνομπάρουν όσους δεν έχουν τίτλους, πιστεύοντας πως η γνώση από μόνη της είναι αρκετή. Η αλήθεια είναι πως η ουσιαστική παιδεία δεν χωρά σε πανεπιστημιακά συγγράμματα· είναι χαρακτήρας, ήθος, τρόπος ζωής.

Ο αγράμματος άνθρωπος μπορεί να μην έμαθε ορθογραφία, αλλά δεν ζήλεψε ποτέ τον κόπο κανενός. Ξέρει πως όλα κατακτιούνται με δουλειά. Σιχαίνεται την αδικία, προστατεύει τους αδύναμους, τιμά τον λόγο και την υπογραφή του.

Αγαπά χωρίς ανταλλάγματα. Προσφέρει χωρίς να περιμένει. Καταλαβαίνει χωρίς να χρειάζεται εξηγήσεις.

Ξέρει να μιλά με τα μάτια, να συμβουλεύει με πράξεις, να στηρίζει χωρίς να φανερώνει την κούρασή του. Τα χέρια του έχουν ρόζους από δουλειά, αλλά η καρδιά του παραμένει μαλακή. Μπορεί να μην ταξίδεψε ποτέ μακριά, αλλά η σοφία του είναι βαθύτερη από πολλούς που γύρισαν τον κόσμο.

Ο δικός μου “αγράμματος” άνθρωπος, ήταν τελικά πιο μορφωμένος από πολλούς «γραμματιζούμενους».

Γιατί είχε παιδεία — όχι πτυχία.

Η παιδεία χτίζεται κάθε μέρα, μέσα από μικρές επιλογές και απλές κινήσεις. Δεν χρειάζεται να κάνεις κάτι μεγάλο· αρκεί να φέρεσαι με σεβασμό, ευγένεια και σταθερότητα. Όσο περισσότερο καλλιεργείς τη συμπεριφορά σου, τόσο πιο όμορφες και καθαρές γίνονται οι σχέσεις σου με τους ανθρώπους γύρω σου. Μην υποτιμάς τη δύναμη μιας καλής κουβέντας ή μιας ευγενικής πράξης· πολλές φορές αλλάζουν ολόκληρη τη μέρα κάποιου.

Φρόντισε να είσαι ο άνθρωπος που αφήνει πίσω του θετικό αποτύπωμα. Η ποιότητα ζωής σου ανεβαίνει όταν ανεβαίνει και η ποιότητα της συμπεριφοράς σου.

Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook και ακολούθησέ μας στο Instagram , στο Twitter και στο Bluesky γιατί με το https://trelogaidouri.blogspot.com/# θα βρεις ό,τι ψάχνεις!