Υπάρχουν στιγμές που «χάνουμε το βλέμμα μας» χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Το βλέμμα καρφώνεται στο κενό, οι σκέψεις μας περιπλανιούνται ή σταματούν εντελώς. Αυτό που εξωτερικά μοιάζει με απλή αφηρημάδα, έχει όνομα: απλανές βλέμμα. Πρόκειται για μια από τις πιο χαρακτηριστικές – και ταυτόχρονα μυστηριώδεις – εκφράσεις του ανθρώπινου προσώπου.
Το φαινόμενο αυτό δεν είναι ούτε σπάνιο ούτε τυχαίο. Συνδέεται με την εγκεφαλική μας δραστηριότητα, με την ψυχική μας κατάσταση, ακόμα και με την ανάγκη του εγκεφάλου για «παύση».
Ας δούμε τι σημαίνει το απλανές βλέμμα, τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας εκείνη τη στιγμή και πώς ερμηνεύεται από την ψυχολογία.
Τι είναι ακριβώς το απλανές βλέμμα
Το απλανές βλέμμα είναι η κατάσταση κατά την οποία τα μάτια μας φαίνονται «άδεια» ή «παγωμένα», χωρίς να εστιάζουν σε κάτι συγκεκριμένο.
Συνήθως εμφανίζεται ξαφνικά, διαρκεί από λίγα δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά, και πολλές φορές δεν το αντιλαμβανόμαστε οι ίδιοι.
Το σώμα παραμένει ακίνητο και το πρόσωπο εκφράζει συχνά αμηχανία ή απουσία.
Αν και μπορεί να παρερμηνευτεί ως ένδειξη αδιαφορίας ή αποσύνδεσης, στην πραγματικότητα είναι ένα φυσιολογικό, και μάλιστα συχνό, φαινόμενο.
Ο εγκέφαλος σε «κατάσταση αδράνειας» Όταν εμφανίζεται το απλανές βλέμμα, ο εγκέφαλος μπαίνει σε μια μορφή νευρολογικής παύσης.
Πρόκειται για μια φάση όπου μειώνεται η συνειδητή επεξεργασία ερεθισμάτων και ενεργοποιείται το λεγόμενο Default Mode Network (DMN), ένα νευρωνικό δίκτυο που σχετίζεται με την εσωτερική σκέψη, τη φαντασία και την αυτοαναφορά.
Είναι σαν ο εγκέφαλος να βάζει «νεκρά ταχύτητα» για να επεξεργαστεί πληροφορίες, να κάνει εσωτερικές συνδέσεις ή απλώς να ξεκουραστεί.
Γι’ αυτό, πολλοί ερευνητές θεωρούν ότι το απλανές βλέμμα αποτελεί μια μικρή νοητική επανεκκίνηση.
Συνδέεται πάντα με αφηρημάδα;
Όχι απαραίτητα.
Αν και τις περισσότερες φορές το απλανές βλέμμα εμφανίζεται όταν το μυαλό «φεύγει» (π.χ. σε βαρετές συζητήσεις ή κατά τη διάρκεια μονότονων δραστηριοτήτων), υπάρχουν και περιπτώσεις όπου σχετίζεται με συναισθηματική υπερφόρτιση.
Σε στιγμές έντονου στρες, σοκ ή θλίψης, το βλέμμα μπορεί να ακινητοποιηθεί καθώς ο εγκέφαλος προσπαθεί να επεξεργαστεί δύσκολες πληροφορίες.
Επιπλέον, το φαινόμενο μπορεί να παρατηρηθεί και σε άτομα που βιώνουν ψυχολογικά συμπτώματα, όπως άγχος, κατάθλιψη ή διαταραχές αποπροσωποποίησης, όπου η σύνδεση με την πραγματικότητα χαλαρώνει προσωρινά.
Τι φανερώνει για την ψυχική μας κατάσταση
Το απλανές βλέμμα δεν είναι παθολογικό από μόνο του, αλλά μπορεί να λειτουργήσει ως ένδειξη ψυχικής κόπωσης ή υπερφόρτωσης.
Στην καθημερινότητα, λειτουργεί ως ένας άτυπος «μηχανισμός αυτορρύθμισης», όταν χρειάζεται να αποσυρθούμε προσωρινά από ερεθίσματα ή να επεξεργαστούμε εσωτερικά κάτι που μας απασχολεί.
Στην ψυχολογία, πολλές φορές αντιμετωπίζεται ως σημάδι εσωστρέφειας, έντονης σκέψης ή και καταπιεσμένου συναισθήματος.
Σε κάποιες περιπτώσεις, όμως, όταν το φαινόμενο είναι συχνό και συνοδεύεται από άλλες ενδείξεις, μπορεί να αποτελεί έκφραση υποβόσκουσας ψυχικής δυσφορίας.
Είναι ανησυχητικό;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, το απλανές βλέμμα είναι απολύτως φυσιολογικό και δεν απαιτεί ανησυχία.
Όλοι το βιώνουμε – στο γραφείο, σε μια κουραστική συνάντηση, ακόμα και στο μετρό.
Αν όμως κάποιος παρατηρεί ότι το φαινόμενο είναι συχνό, παρατεταμένο ή συνοδεύεται από συναισθήματα αποσύνδεσης, αποδιοργάνωσης ή έντονου στρες, καλό είναι να απευθυνθεί σε ειδικό ψυχικής υγείας.
Το βλέμμα μας λέει περισσότερα απ’ όσα νομίζουμε.
Ακόμη και όταν μοιάζει να «χάνεται», κάτι μας αποκαλύπτει για τον εσωτερικό μας κόσμο.
Το απλανές βλέμμα δεν είναι απλώς αφηρημάδα – είναι μια στιγμή εσωτερικής μετάβασης, μια ανάπαυλα του νου, ίσως και μια σιωπηλή κραυγή για ησυχία μέσα στον καταιγισμό ερεθισμάτων της καθημερινότητας.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook και ακολούθησέ μας στο Instagram , στο Twitter και στο Bluesky γιατί με το https://trelogaidouri.blogspot.com/# θα βρεις ό,τι ψάχνεις!
ΤΡΕΛΟ ΓΑΙΔΟΥΡΙ
0 σχόλια: