Όταν άνοιξες τον πρώτο σου λογαριασμό στα social media, σίγουρα δεν μπορούσες να προβλέψεις ότι μερικά χρόνια αργότερα θα περνούσες εκεί μεγάλο χρόνο της ημέρας σου. Στον δεύτερο και τρίτο λογαριασμό συνειδητοποίησες ότι αν δεν περάσεις «μια βόλτα» από όλες τις πλατφόρμες μέσα στη μέρα, πιθανότατα κάτι θα χάσεις: κάποια είδηση, κάποιο μήνυμα από φίλους, ίσως μια νέα ανάρτηση του αγαπημένου σου influencer. Με τον καιρό τα social media έγιναν η πρώτη εφαρμογή που κλικάρεις κάθε πρωί και η τελευταία κάθε βράδυ. Ίσως σε έχει προβληματίσει, ακόμα-ακόμα, ότι συχνά σκρολάρεις επαναλαμβανόμενα βλέποντας τα ίδια και τα ίδια. Μήπως έχεις εθιστεί;
Μη νιώθεις άσχημα, γιατί ο σκοπός τόσο του Instagram όσο και του TikTok είναι ακριβώς αυτός: Να μην μπορείς να ξεκολλήσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή την ώρα που χαζεύεις την κάθε ενδιαφέρουσα ή μη ανάρτηση, ο εγκέφαλός σου εκλύει ντοπαμίνη που σχετίζεται με το συναίσθημα της απόλαυσης. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει ο Joe Whittington, γιατρός πρώτων βοηθειών που ειδικεύεται στον ψηφιακό εθισμό.
Υπάρχουν ήδη μελέτες που αποδεικνύουν τις επιβλαβείς επιπτώσεις των social media στην ψυχολογία και στην αυτοσυγκέντρωσή σου. Πέρα από εθισμό, έχει βρεθεί ότι όσο περισσότερο τα χρησιμοποιούμε, τόσο χαμηλότερα είναι τα επίπεδα ευτυχίας και ικανοποίησης που νιώθουμε, τόσο εντείνεται το αίσθημα της ζήλιας καθώς θεωρούμε ότι οι ζωές των άλλων είναι πιο διασκεδαστικές και ενδιαφέρουσες από τη δική μας, ενώ μπορεί και να έρθουμε σε ρήξη με άλλους χρήστες αν είμαστε από αυτούς που συμμετέχουν σε ένθερμες συζητήσεις. Και αυτό μπορεί πραγματικά να μας χαλάσει τη μέρα.
Στον αντίποδα, έχει επίσης βρεθεί ότι τα διαλείμματα από αυτά είναι απαραίτητα: Μία εβδομάδα μακριά από τα social media, μάλιστα, μπορεί να ωφελήσει σημαντικά την ψυχική μας υγεία. Θα μπορούσες, πιστεύεις;
Πόσο χρόνο θα έπρεπε να περνάς καθημερινά στα social media;
Η απάντηση σε αυτό είναι, βέβαια, αρκετά προσωπική, καθώς έχει να κάνει με τον τρόπο ζωής ή τη δουλειά σου, ωστόσο έχει νόημα να αναγνωρίσεις αν αυτά επηρεάζουν τον ύπνο σου, τις επαγγελματικές και προσωπικές σου υποχρεώσεις ή την ψυχική σου υγεία. Σύμφωνα με τον Whittington, για κάποιους ανθρώπους αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζονται πάνω από 10 με 30 λεπτά ημερησίως, ενώ κάποιοι άλλοι ίσως να πρέπει να περνούν κάποιες ώρες, ειδικά αν τα χρειάζονται για τη δουλειά τους.
Ο ειδικός, πάντως, υποστηρίζει πως ένας γενικός κανόνας για τους ενήλικες είναι έως 2 ώρες «χαζέματος» στα social media, κατά τον ελεύθερο χρόνο.
Ακόμα καλύτερα είναι, λέει ο ίδιος, αν μπορείς να «σπας» τον χρόνο αυτό σε 20λεπτα ή μισάωρα, δεδομένου ότι δεν παρεμποδίζεις τη δουλειά σου, τη δημιουργικότητά σου ή τη φυσική συναναστροφή σου με άλλους ανθρώπους.
Μάλιστα, συμπληρώνει ο Whittington, καλό είναι να αποφεύγεις τη χρήση των social media με το που ξυπνάς το πρωί ή πριν πέσεις για ύπνο το βράδυ, καθώς αυτό μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στη διάθεση, τη συγκέντρωση και τον ύπνο σου.
Η Shannon Bennett, επίσης γιατρός που ειδικεύεται στην υγεία των εφήβων, προτείνει να βρεις την αναλογία του χρόνου που περνάς online και offline. Για παράδειγμα, λέει, για κάθε τρεις ώρες offline δραστηριοτήτων, οι online δραστηριότητες δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τη μία ώρα. «Σε συνεννόηση με τους γονείς, φυσικά, αν πρόκειται για παιδιά», συμπληρώνει η ίδια.
Η ίδια προτείνει ως ιδανικό χρόνο χρήσης των social media αυτόν που πραγματικά δεν έχουμε κάτι άλλο να κάνουμε, π.χ. στο λεωφορείο πηγαίνοντας στη δουλειά ή κατά την αναμονή σε κάποιο ιατρείο.
Πώς θα περιορίσεις δραστικά τον χρόνο σου online
Οι δύο ειδικοί προτείνουν ορισμένες χρήσιμες στρατηγικές, αν νιώθεις ότι ο χρόνος που περνάς στα social media καταλήγει να σε βλάπτει:
- Βάλε χρονικό όριο ή κάποιο χρονόμετρο πριν ξεκινήσεις να σκρολάρεις.
- Απενεργοποίησε τις ενημερώσεις που σε παρασύρουν να μπαίνεις ξανά και ξανά στις εφαρμογές για να δεις ό,τι νέο δημοσιεύτηκε.
- Κάνε αυτοέλεγχο στον χρόνο που περνάς εκεί. Πολλές νέες smartphone συσκευές έχουν αυτή τη δυνατότητα, ώστε να βλέπεις πόσο ακριβώς χρόνο περνάς μέσα στη μέρα στην κάθε εφαρμογή.
- Άκου τους γύρω σου: Αν τα μέλη της οικογένειάς σου ή οι φίλοι σου γκρινιάζουν ότι το έχεις παρακάνει, αντί να αντιδράς ίσως είναι καλό να τους ακούσεις και –κυρίως– να σεβαστείς τον χρόνο μαζί τους.
- Διάγραψε την εφαρμογή. Τόσο απλά. Αν νιώθεις ότι ο χρόνος που περνάς π.χ. στο TikTok δεν έχει τίποτα θετικό να σου προσφέρει, μπορείς απλά να απενεργοποιήσεις τον λογαριασμό σου εκεί και να διαγράψεις την εφαρμογή από το smartphone σου! Πίστεψέ με, λίγες μέρες μετά ούτε που θα σου περνά από το μυαλό να ξαναμπείς.
0 σχόλια: