Σμιλεύει –και περιορίζει– τα γυναικεία σώματα εδώ και 500 περίπου χρόνια. Μια σύντομη ιστορία του κορσέ.
Η πρώτη εικόνα που μου έρχεται στο μυαλό όταν ακούω τη λέξη «κορσές» είναι αυτή της Βίβιαν Λη ως Σκάρλετ Ο’Χάρα, να προσπαθεί να χωρέσει στον κορσέ της με τη βοήθεια της πιστής της γκουβερνάντας Μάμι (Hattie McDaniel) στην ταινία «Όσα Παίρνει ο Άνεμος».
Το ασφυκτικά περιοριστικό, όμως, αυτό κομμάτι της γυναικείας γκαρνταρόμπας δεν εφευρέθηκε το 1861, έτος που λαμβάνει χώρα το διάσημο έπος της Μάργκαρετ Μίτσελ, αλλά γύρω στο 1550 - αν και έχουν βρεθεί στοιχεία που καταδεικνύουν ότι μπορεί και να υπήρχε σε κάποια μορφή ακόμη και στην αρχαία Κρήτη.
Ο θρύλος λέει ότι η Αικατερίνη των Μεδίκων, σύζυγος του Ερρίκου ΙΙ της Γαλλίας, απαγόρευσε στις αυλικές της να έχουν παχιά μέση, βάζοντας έτσι τις βάσεις για τη δημιουργία του κορσέ.
Όποια και να είναι η αλήθεια, το γεγονός παραμένει ότι το συγκεκριμένο εσώρουχο, φτιαγμένο από καλάμια ή χάλυβα ή μπαλένες και ύφασμα ή δέρμα, σμιλεύει το γυναικείο σώμα εδώ και σχεδόν 500 χρόνια.
Από τον καιρό της Ελισάβετ Ι μέχρι τη Γαλλική επανάσταση - που άφησε για ένα μικρό τουλάχιστον διάστημα τις γυναίκες να... αναπνεύσουν ελεύθερες χωρίς να περιορίζουν τη σιλουέτα τους- τη Βικτωριανή εποχή, τις σύγχρονες πασαρέλες και τα μπουρλέσκ σόου, ο κορσές μεταμορφώθηκε από βοήθημα επίτευξης αισθητικής αρτιότητας σε σύμβολο καταπίεσης, σε φετιχιστικό αντικείμενο, σε μόνιμο κομμάτι της υψηλής ραπτικής.
Επί εκατοντάδες χρόνια ο κορσές άλλαζε ριζικά το σώμα, το σμίλευε στο επιθυμητό σχήμα-σήμα κατατεθέν μιας εποχής, το εξιδανίκευε.
Παράλληλα, όμως, έδινε το στίγμα μιας κουλτούρας, σημάδευε τις κοινωνικές τάξεις (οι αριστοκράτισες είχαν πάντοτε την πολυτέλεια να φοράνε κορσέ), μεταλλασσόταν μαζί με τους καιρούς, γινόταν από απλό διακοσμητικό κομμάτι του στιλ, σημάδι μιας αισθητικής, μιας ιδέας, ακόμη και μιας πολιτικής τοποθέτησης, συχνά αντιπαράθεσης.
Οι επαναστάτριες τον αρνήθηκαν θέλοντας να σηματοδοτήσουν την απελευθέρωση από τα δεσμά της καταπιεστικής εξουσίας.
Οι θρησκόληπτοι φοβήθηκαν τη σεξουαλική του φύση. Οι φεμινίστριες τον... πέταξαν στα μούτρα της ανδροκρατίας.
Οι σχεδιαστές μόδας τον απενοχοποίησαν και τον αποθέωσαν στις πασαρέλες...
Σήμερα, μπορεί ο κορσές να έρχεται με… ιατρικές οδηγίες, αλλά σε καμμία περίπτωση δεν αποτελεί το κοινωνικό φαινόμενο του παρελθόντος.
Άλλωστε, ελάχιστοι είναι πλέον οι τεχνίτες που μπορούν να δημιουργήσουν κορσέδες έργα τέχνης, ενώ οι γυναίκες έχουν προχωρήσει σε άλλους τρόπους προκειμένου να τροποποιούν τη σιλουέτα τους, να περιορίζουν και να μεταλλάσσουν το σώμα τους: δίαιτες, πλαστικές επεμβάσεις, παπούτσια που παραμορφώνουν τα πόδια.
Έτσι, ο κορσές από καθημερινό ένδυμα έχει περάσει στο περιθώριο.
Γεγονός, ωστόσο, που ελάχιστα έχει περιορίσει τη σεξουαλική του σημειολογία, αφήνοντάς τον ελεύθερο να συνεχίζει να εξάπτει ακόμη και την πιο σεμνότυφη φαντασία.
Από τη Βάνα Αντωνοπούλου
0 σχόλια: