Πολλές φορές όταν λέτε κάτι που δεν θέλετε να βγει αληθινό σταυρώνετε τα δάκτυλά σας. Επίσης, τα παιδιά, συνήθως, όταν θέλουν να πουν ψέματα, κάνουν την ίδια κίνηση πίσω από την πλάτη τους. Από που, όμως, προήλθε; Ποιο είναι το νόημα που κρύβεται πίσω της;
Η αλήθεια είναι ότι η ακριβής προέλευση της πρακτικής αυτής δεν είναι απόλυτα γνωστή, επειδή υπάρχει εδώ και πολλούς αιώνες. Οι ιστορικοί, όμως, έχουν δύο βασικές θεωρίες για το πώς ξεκίνησε και έφτασε μέχρι τις μέρες μας.
Ένας μικρός αριθμός ιστορικών πιστεύει ότι η πρακτική αυτή υπάρχει πριν από τον Χριστιανισμό. Υποθετικά, υπήρχαν άνθρωποι και τότε που πίστευαν σε μία “ιερή γεωμετρία”, σύμφωνα με την οποία τα καλά πνεύματα κατοικούσαν στο κέντρο των σταυρών.
Γι' αυτό, έκαναν ευχές, ενώνοντας τον δείκτη τους με τον δείκτη ενός άλλου ατόμου, νομίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο τα καλά πνεύματα θα έκαναν με την σειρά τους την ευχή που χρειαζόταν, ώστε η επιθυμία τους να γίνει αληθινή.
Αυτό μπορεί να αποτελεί την αρχή της πρακτικής αυτής, ή όχι, αλλά για το πώς αυτή διαδόθηκε, οι ιστορικοί υποστηρίζουν μία δεύτερη θεωρία, που έχει περισσότερα στοιχεία να την επιβεβαιώνουν.
Πιστεύεται, ότι το να σταυρώνουμε τα δάκτυλα ξεκίνησε όταν ο Χριστιανισμός είχε μόλις εμφανιστεί. Τότε, είχε κηρυχθεί παράνομος και όσοι άνθρωποι τον υποστήριζαν είχαν να αντιμετωπίσουν ολέθριες συνέπειες. Έχοντας αυτό στο μυαλό, οι πρώτοι οπαδοί αναγκάζονταν να το κρατούν μυστικό. Έτσι, ανέπτυξαν σύμβολα και σήματα, ώστε να αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλο.
Ένα από αυτά ήταν να σταυρώνουν τα δάκτυλά τους, αν και η κίνηση αυτή δεν είχε την ίδια σημασία με σήμερα. Σε πρώτη φάση, τα μέλη σχημάτιζαν με τα δάκτυλά τους ένα σταυρό για να χαιρετηθούν, σαν μυστική χειραψία. Σε αυτή τη περίπτωση, κάθε μέλος σχημάτιζε με τον δείκτη και τον αντίχειρα το λατινικό γράμμα “L”. Οι αντίχειρές τους συναντιόνταν και οι δείκτες τους διασταυρώνονταν, σχηματίζοντας ένα σύμβολο σαν το σημερινό σύμβολο του ψαριού.
Οι ιστορικοί πιστεύουν περισσότερο στην δεύτερη θεωρία, κυρίως λόγω της δημοτικότητας που είχε το να σταυρώνει κανείς τα δάκτυλα και στις επόμενες χρονικά χριστιανικές ομάδες, μέχρι και σήμερα, σε χώρες που ο Χριστιανισμός κυριαρχούσε. Στις μουσουλμανικές και βουδιστικές περιοχές, αντίθετα, η πρακτική αυτή δεν είναι τόσο διαδεδομένη.
Παρ' όλ' αυτά, και στις δύο θεωρίες, ο σταυρός δημιουργούνταν από δύο άτομα. Με τη μορφή που γίνεται σήμερα, μπορεί να αναπτύχθηκε αρκετά νωρίς, αλλά λόγω των λιγοστών αποδείξεων από την εποχή εκείνη, οι ιστορικοί θεωρούν ότι η παράδοση αναπτύχθηκε ή τουλάχιστον διαδόθηκε κάποια στιγμή γύρω στον Εκατονταετή Πόλεμο (14ος-15ος αιώνας).
Κατά τη διάρκεια των μαχών, οι στρατιώτες που ζητούσαν τη βοήθεια του Θεού, ή λίγη τύχη, δεν μπορούσαν εύκολα να σταυρώσουν τα δάκτυλα με κάποιον άλλο. Έτσι το έκαναν μόνοι τους, με την μορφή που υπάρχει και σήμερα.
Γιατί σταυρώνουμε τα δάκτυλά μας;
Τα χρόνια πέρασαν, και η πρακτική αυτή εξελίχθηκε. Οι άνθρωποι δεν χρησιμοποιούσαν το σταύρωμα των δακτύλων μόνο για χάρη του Θεού ή της τύχης, αλλά και για να αποφύγουν ή να διώξουν μακριά τα κακά και τις ασθένειες.
Τότε, δεν χρειαζόταν καν να κάνουν την κίνηση. Αρκούσε μόνο να πουν “δάκτυλα σταυρωμένα” ή “έχω τα δάκτυλά μου σταυρωμένα για σένα”. Από μόνο του αυτό σήμαινε “καλή τύχη”.
Την μορφή της πρακτικής των σταυρωμένων δακτύλων για τα ψέματα - για να εξουδετερώσει τις αρνητικές συνέπειες του ψέματος ή για να το δικαιολογήσει - είναι ακόμα πιο δύσκολο να τη βρει κανείς στο βάθος του χρόνου, καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία.
Γενικά, πιστεύεται ότι η κίνηση αυτή μπορεί κάλλιστα να έχει τις ίδιες ρίζες, από τον Χριστιανισμό δηλαδή, όπως η εκδοχή εκείνη για την τύχη.
Μία από τις Δέκα Εντολές λέει να μην ψεύδεσαι. Πιθανολογείται, λοιπόν, ότι οι Χριστιανοί σταύρωναν τα δάκτυλά τους, όταν ήθελαν να προστατευτούν από την οργή του Θεού, κάθε φορά που παραβίαζαν μία από τις εντολές.
Όσο για το πότε ξεκίνησε αυτό, το πιο πιθανό σενάριο είναι στη αρχή του Χριστιανισμού, όταν οι πιστοί έπρεπε να λένε ψέματα για την πίστη τους, αφού η θρησκεία ήταν απαγορευμένη, και συχνά τιμωρούνταν με την ποινή του θανάτου.
Ωστόσο, για την αρχή της εκδοχής που αφορά την τύχη, είναι δύσκολο να βρει κανείς άμεσες αποδείξεις, όποτε μένουμε με τις θεωρίες.
Μία άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι το γεγονός ότι σταυρώνουμε τα δάκτυλα όταν λέμε ψέματα έχει προέλθει από την πρώτη μορφή του, δηλαδή αυτή της τύχης. Σε αυτή τη περίπτωση, σιωπηλά δεχόμαστε, ότι η καλή τύχη απομακρύνεται την ίδια στιγμή που ζητάμε “συγχώρεση” για το ψέμα που έχουμε πει.
Και αυτή η θεωρία φαίνεται αληθοφανής, αλλά δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για το ποια από όλες είναι η πραγματική, εάν δεν είναι όλες.
0 σχόλια: