Παγκόσμιο συνέδριο για την κλιματική αλλαγή

Πώς επηρεάζονται τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς

Δραματικές προβλέπονται οι κλιματικές αλλαγές στην Ελλάδα, καθώς σύμφωνα με τον καθηγητή Φυσικής της Ατμόσφαιρας Χρήστο Ζερεφό έως το 2100 οι ημερήσιες θερμοκρασίες θα ξεπερνούν τους 35 °C για επιπλέον 35 ως 40 ημέρες τον χρόνο, ενώ στις ήδη υπάρχουσες τροπικές νύχτες θα προστεθούν άλλες 50, με τη θερμοκρασία να μην πέφτει κάτω από τους 20°C.

Πώς θα επηρεάσουν αυτά τα νέα δεδομένα τα μνημεία της χώρας μας, που βρίσκονται σε περιοχές όπου οι καιρικές συνθήκες εύκολα μπορούν να γίνουν ακραίες, όπως τα μινωικά ιερά κορυφής; Ποια είναι η τύχη της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς στις κλιματικές αλλαγές και, κυρίως, πώς μπορούν να ελαττωθούν οι αρνητικές επιδράσεις των αλλαγών του κλίματος στα πολύτιμα μνημεία του πλανήτη μας;

Στα ερωτήματα αυτά θα προσπαθήσει να απαντήσει ένα συνέδριο, το πρώτο στο είδος του, για την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της στα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, που θα πραγματοποιηθεί από τη Δευτέρα 2 έως την Τετάρτη 4 Απριλίου, στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Διοργανώνεται από τη μη κερδοσκοπική Πρωτοβουλία για την ανάδειξη της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που από το 2009 έχει τεθεί υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟΤ, σε συνεργασία με διεθνείς φορείς, όπως ο ICCROM, ο πιο σημαντικός διακρατικός φορέας για τη συντήρηση των μνημείων παγκοσμίως.

Πολύτιμος αρωγός στην προσπάθεια αυτή στάθηκε το «Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος», που χρηματοδοτεί το συνέδριο, όπως και σειρά άλλες εκδηλώσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και σεμινάρια, που θα πραγματοποιηθούν τα επόμενα τρία χρόνια.

«Στην ουσία είναι το πρώτο συνέδριο για το συγκεκριμένο θέμα, έχουν γίνει κι άλλα, που ήταν κυρίως περιγραφικά, χωρίς να συνθέτουν προτάσεις διαχείρισης» δηλώνει στο ΑΜΠΕ ο δρ. Ευάγγελος Κυριακίδης, διευθυντής της Πρωτοβουλίας για την ανάδειξη της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Συμπληρώνει: «Το θέμα πολιτιστική κληρονομιά δεν έχει μπει καθόλου στην ατζέντα "κλιματική αλλαγή", παρότι έχουν γίνει κάποια βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, κυρίως όσον αφορά την ευαισθητοποίηση και καταγραφή και λιγότερο ως προς το πρακτικό κομμάτι. Σκεφτείτε ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι μη ανανεώσιμη πηγή πολιτισμού, εκπαίδευσης, τοπικής περηφάνιας και βιώσιμης ανάπτυξης. Οι άνθρωποι, που πλήττονται, μπορούν να μεταφερθούν και να προσαρμοστούν με τραγικές, φυσικά, συνέπειες. Τα μνημεία, όμως, απλά θα καταστραφούν. Στην Ελλάδα το θέμα μάς ενδιαφέρει εθνικά, καθώς στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής δεν έχουμε φωνή, με την έννοια ότι δεν είμαστε μολυντές ούτε προηγμένοι τεχνολογικά. Στα μνημεία όμως όλοι μας παραδέχονται».

Μεταξύ των ομιλητών στο συνέδριο είναι και δύο Έλληνες, ο καθηγητής Χρήστος Ζερεφός, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και πρώην διευθυντής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, καθώς και ο ίδιος ο δρ. Κυριακίδης.

Ο πρώτος θα αναφερθεί στις ανθρωπογενείς αλλαγές στο περιβάλλον της Ελλάδας έως το 2100 και στα δύο σενάρια που προβλέπονται για τη χώρα, σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες και παρατηρήσεις: Μέχρι το 2100 η θερμοκρασία του αέρα αναμένεται να αυξηθεί κατά 3 °C ή κατά 4,5 C (αν πραγματοποιηθεί το πιο ακραίο σενάριο), ενώ η αύξηση της θερμοκρασίας θα είναι μεγαλύτερη στην ηπειρωτική χώρα σε σχέση με τις νησιωτικές περιοχές και πιο έντονη το καλοκαίρι και το φθινόπωρο από ό,τι το χειμώνα και την άνοιξη. Επιπλέον, η μείωση των βροχοπτώσεων σε όλη τη χώρα αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 5% (σύμφωνα με το πρώτο σενάριο) και περίπου 19% (σύμφωνα με το δεύτερο). Η σχετική υγρασία, σε επίπεδο χώρας, θα μειωθεί από 1% έως και 4,5%, κυρίως στις ηπειρωτικές περιφέρειες, ειδικά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, αλλά αναμένεται να παραμείνει αμετάβλητος στις νησιωτικές περιοχές.

Ο Ευάγγελος Κυριακίδης, Senior Lecturer στο Πανεπιστήμιο του Κεντ, θα μιλήσει για τον τρόπο που οι αλλαγές του κλίματος μπορούν να υποβαθμίσουν τη σημασία, συνεπώς και την ερμηνεία, των μνημείων. Δίνοντας παραδείγματα, όπως το μινωικό ιερό κορυφής Φιλιόρημος-Γωνιές στην Κρήτη, θα γίνει αναφορά στην πραγματική αξία των αρχαιολογικών θέσεων, που συχνά δεν αφορά μόνο τα ευρήματά τους, αλλά και την τοποθεσία τους. Τα ιερά κορυφής αποτελούν μινωικές θέσεις της 2ης χιλιετίας π. Χ., που κατασκευάστηκαν κοντά σε ζώνες ανθρώπινης κατοίκησης. Οι κορυφές αυτές επελέγησαν λόγω της εκπληκτικής τους ορατότητας, της στρατηγικής τους σημασίας -καθώς ήλεγχαν όλη την περιοχή- και της μοναδικής δυνατότητας οπτικής και ηχητικής επαφής που είχαν μεταξύ τους αλλά και μεταξύ περιοχών ανθρώπινης κατοίκησης. Όπως ισχυρίζεται ο ερευνητής, η πραγματική σημασία τους δεν έγκειται μόνο στα αρχαιολογικά τους ευρήματα, αλλά και σε αυτά που έβλεπαν και ήλεγχαν. Το τοπίο είναι πιο σημαντικό «εύρημα». Οποιαδήποτε, λοιπόν, αλλαγή στο τοπίο θα επηρεάσει την αξία της αρχαιολογικής θέσης τους, όπως κάθε αλλαγή που υπέστησαν κατά το παρελθόν έχει επηρεάσει τη χρήση τους μέσα στον χρόνο αλλά και την ερμηνεία τους σήμερα.

Στο συνέδριο θα συμμετέχουν κορυφαίοι επιστήμονες από όλο τον κόσμο και από διαφορετικές ειδικότητες με στόχο μέσα από τη συζήτηση και τον συγκερασμό δυνάμεων να προταθούν ρεαλιστικές και χρήσιμες προτάσεις, που θα οδηγήσουν στην άμβλυνση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.
Τα αποτελέσματα του συνεδρίου θα δημοσιευτούν το 2014.

Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα της Πρωτοβουλίας: http://www.inherity.org

Πηγη