Β. Κορέα: To τελευταίο απαγορευμένο μέρος στον πλανήτη

Μια από τις πιο «δυνατές» ιδιότητες των blogs είναι το ότι, από μία πάρα πολύ απλή ιδέα, μπορούν να δημιουργήσουν ένα πολύ έντονο αποτέλεσμα. Στην περίπτωση του "Kim Jong-Il Looking At Things" (link: http://kimjongillookingatthings.tumblr.com/) το αποτέλεσμα ήταν ξεκαρδιστικό.

Το εν λόγω ήταν ένα από τα πιο επιτυχημένα «χωρίς ιδιαίτερο λόγο ύπαρξης» blogs ήδη πριν ο Βορειοκορεάτης δικτάτορας μας αφήσει χρόνους στις 17 Δεκεμβρίου. Αλλά μετά τον θάνατό του έχει γίνει ο διασκεδαστικός προορισμός όλων όσοι ψάχνουν στο Διαδίκτυο για ένα τελευταίο ανάγνωσμα για τον Κιμ Γιονγκ Ιλ. Το πρόβλημα με το "Kim Jong-Il Looking At Things" είναι ότι δεν σού δίνει και πολλά να διαβάσεις. Μόνο λιτές, μεγαλειώδεις στην ειρωνία τους, λεζάντες θα βρεις εκεί. Ο Κιμ Γιονγκ Ιλ κοιτάζει ένα πουλόβερ. Ο Κιμ Γιονγκ Ιλ κοιτάζει ρύζι. Ο Κιμ Γιονγκ Ιλ κοιτάζει λουκάνικα.

Αν το καλοσκεφθεί κανείς, οι φωτογραφίες του εκλιπόντος ηγέτη του να κοιτάζει πράγματα (επιβλέποντας διάφορες παραγωγικές μονάδες ανά την επικράτειά του) ήταν το πιο συνεπές εξαγώγιμο προϊόν της Βορείου Κορέας. Και η ύψιστη στιγμή εξωστρέφειάς της. Γιατί αυτό το κράτος, στα βόρεια της κορεατικής χερσονήσου, επάνω από τη Νότιο Κορέα, κάτω από την Κίνα και με μια μικρή, στενή ζώνη σύνδεσης με τη Ρωσία στο βορειοανατολικό της τμήμα, είναι το τελευταίο «απαγορευμένο» μέρος στην πλανήτη. Μια χώρα από την οποία δεν επιτρέπεται να βγει κανείς (θα θυμάστε τα όργια φημών κατά τη διάρκεια του περσινού Μουντιάλ για αποσκιρτήσεις ποδοσφαιριστών της εθνικής της ομάδας) και που πολύ δύσκολα μπαίνει κανείς. Και δεν μιλάμε μόνο για φυσικά πρόσωπα. Οι εισαγωγές και οι εξαγωγές είναι σχεδόν μηδενικές.

Στρατιωτική παρέλαση στη Β. Κορέα.

Η διάσπαση σε δύο Κορέες

Παρ' ότι περίπου 1000 Έλληνες έλαβαν μέρος στον πόλεμο της Κορέας από το 1950 ως το 1955 ως εκστρατευτικό σώμα του ΟΗΕ, στη χώρα μας σήμερα ελάχιστα είναι γνωστά για την παράξενη ιστορία αυτής της χώρας. Είναι πολλά τα χρόνια που έχουν περάσει από τότε είναι και χιλιάδες τα χιλιόμετρα που μας χωρίζουν από την ασιατική εκείνη χερσόνησο. Και τα Hyundai, τα Samsung και τα LG του Νότου μάς έχουν γίνει πια συνήθεια –είναι πολύ δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε πως στον Βορρά δεν υπάρχει τίποτε από αυτά...

Η διάσπαση της Κορέας σε δύο μέρη δεν έγινε λόγω θρησκευτικών, φυλετικών ή εθνικών διαφορών. Δεν μοιάζει, δηλαδή, με την περίπτωση της πρώην Γιουγκοσλαβίας –ούτε καν με την ιδιαίτερη περίπτωση της Κύπρου, όπου στο νησί κατοικούσαν μέλη δύο εθνοτήτων. Το κορεατικό έθνος είναι ένα. Το ίδιο στο Βορρά, το ίδιο και στο Νότο. Από τις πιο γνωστές μας περιπτώσεις, η διάσπαση σε Βόρειο και Νότιο Κορέα περισσότερο μοιάζει μ' εκείνην της Ανατολικής και της Δυτικής Γερμανίας. Μέχρι το 1905 ολόκληρη η χερσόνησος ανήκε στην Κορεατική αυτοκρατορία. Εκείνη τη χρονιά, ως αποτέλεσμα της αναπάντεχης νίκης της Ιαπωνικής Αυτοκρατορίας επί της Ρωσικής στον «πρώτο μεγάλο πόλεμο του 20ου αιώνα», οι Ιάπωνες προσήρτησαν την Κορέα και τη Μαντσουρία (είχαν ήδη κερδίσει και τον πόλεμο κατά της Κίνας δύο χρόνια πριν). Η Κορέα έμεινε στα χέρια της Ιαπωνίας μέχρι την λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (κατά τη διάρκεια του οποίου ένας τεράστιος αριθμός από 300.000 ως 800.000 Κορεάτες πέθαναν, λόγω των απάνθρωπων συνθηκών υπό τις οποίες εργάζονταν στα ιαπωνικά εργοστάσια παραγωγής όπλων και προμηθειών, αλλά και λόγω των ατομικών βομβαρδισμών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι). Όταν στις 15 Αυγούστου του 1945 η Ιαπωνία παραδόθηκε, οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν το κομμάτι της Κορεατικής χερσονήσου βορείως της 38ης παραλλήλου και οι αμερικανικές δυνάμεις εγκαταστάθηκαν νοτίως αυτού.

Στον Βορρά οι Ρώσοι εγκατέστησαν αμέσως ένα καθεστώς Σοβιέτ, το οποίο αντικαταστάθηκε τρία χρόνια αργότερα από μια φιλικά προσκείμενη προς αυτούς κυβέρνηση, με ηγέτη της τον Κιμ Ιλ Σουνγκ, πατέρα του Κιμ Γιονκ Ιλ, που παρέμεινε στη θέση του ως το θάνατό του, το 1994.

Ο πρώτος ηγέτης της Β. Κορέας, Κιμ Ιλ Σουνγκ, το 1946, σε ηλικία 34 ετών.

Ο Κιμ Γιονγκ Ιλ στην αγκαλιά του πατέρα του, Κιμ Ιλ Σουνγκ το 1947, σε ηλικία 3 ετών.

Τα ρωσικά στρατεύματα αποσύρθηκαν, αλλά όχι και η ελπίδα πως στο Νότο θα συνέβαινε μια δυνατή κομμουνιστική επανάσταση που θα ένωνε ξανά την κορεατική χερσόνησο. Οι αμερικανικές δυνάμεις που παρέμεναν νοτίως της 38ης παραλλήλου έκαναν το παν για να αποτρέψουν κάτι τέτοιο. Ο νεαρός Βορειοκορεάτης ηγέτης πίεζε τους Σοβιετικούς να τον βοηθήσουν να κάνει μια στρατιωτική εισβολή στο νότιο κομμάτι της χερσονήσου, αλλά εκείνοι έδειχναν απρόθυμοι να εμπλακούν σ' ένα τέτοιο γεωπολιτικό παιχνίδι με τη Δύση. Όμως, το 1950, όταν πια ο Μάο Τσε Τουνγκ ήταν ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης της Κίνας και εξέφραζε την πρόθεσή του να βοηθήσει τον Κιμ Ιλ Σουνγκ, ο Ιωσήφ Στάλιν πήρε τη μεγάλη απόφαση να πει το «ναι» σ' έναν καινούργιο πόλεμο, πέντε μόλις χρόνια μετά τη λήξη εκείνου που σχεδόν κατέστρεψε τον κόσμο.

Σκηνές από τον πόλεμο της Κορέας (1950-1953)

Το τέλος του «Άξονα του Κακού»

Ο εμφύλιος που ξέσπασε το 1950 είχε αρκετές ομοιότητες με τον δικό μας εμφύλιο που πια τελείωνε την ίδια περίοδο. Από τη μία οι κομμουνιστές, στηριζόμενοι από τη Σοβιετική Ένωση και την Κίνα, και από την άλλη οι δημοκρατικοί, στηριζόμενοι από τον ΟΗΕ. Σε σχέση, βέβαια, με την Ελλάδα, τα πάντα έγιναν με πολύ σφοδρότερο τρόπο, λόγω της εγγύτητας της περιοχής με την Κίνα και την Ρωσία. Το 1953 και έχοντας ήδη φθάσει τον τεράστιο αριθμό των 2 εκατομμύριων -αμάχου πληθυσμού- νεκρών, οι αντίπαλες δυνάμεις βρίσκονταν περίπου στο ίδιο σημείο απ' όπου είχαν ξεκινήσει. Εκείνη τη χρονιά συμφωνήθηκε ανακωχή, με το μεγαλύτερο μέρος των δυτικών δυνάμεων, αλλά και τους Κινέζους να παραμένουν στην χερσόνησο για δύο ακόμη χρόνια. Ωστόσο, ουδέποτε συνήφθη κάποια συμφωνία ειρήνης και τυπικά η Βόρειος και η Νότιος Κορέα παραμένουν σε πόλεμο.

Ο Κιμ Ιλ Σουνγκ υπογράφει την ανακωχή του πολέμου της Κορέας το 1953.

Το ιδιότυπο αυτό καθεστώς και η σταδιακή αποδυνάμωση των κομμουνιστικών δυνάμεων που την υποστήριζαν, ανάγκαζε την Βόρειο Κορέα, πέραν της σταλινικού τύπου κυβέρνησης, να διατηρεί έναν τεράστιο στρατό και να αναπτύσσει συνεχώς την πολεμική της βιομηχανία. Σήμερα διατηρεί το μεγαλύτερο στρατό στον κόσμο (σχεδόν 9 εκατομμύρια στρατιώτες και πολιτικό προσωπικό του στρατού σε ένα πληθυσμό 24 εκατομμυρίων!), έχει ένα ενεργό διαστημικό πρόγραμμα και διαθέτει πυρηνικά όπλα. Το 2002, ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος ανακήρυξε την Βόρειο Κορέα κομμάτι του «Άξονα του Κακού» (μαζί με το τότε Ιράκ, το Ιράν, την Κούβα, τη Συρία και την τότε Λιβύη). Μια δεκαετία μετά, με τον Μπιν Λάντεν, τον Σαντάμ Χουσεΐν, τον Καντάφι και τον Κιμ Γιονγκ Ιλ νεκρούς, τον Φιντέλ Κάστρο ανήμπορο και τον Άσαντ να περνάει τις πιο δύσκολες ημέρες του καθεστώτος του, ο «Άξονας του Κακού» μοιάζει πια να διαλύεται.

Κιμ Ιλ Σουνγκ αριστερά και Κιμ Γιονγκ Ιλ δεξιά.

Ωστόσο, η Βόρειος Κορέα παραμένει ένα απρόσιτο μέρος. Ο χαρισματικός Κιμ Ιλ Σουνγκ που την διοικούσε για 46 χρόνια με πυγμή ακόμη πιο σιδερένια κι απ' του ειδώλου του, του Στάλιν, έστησε έναν κρατικό μηχανισμό όπου κυριαρχεί ο τρόμος και η τιμωρία, ένα σύστημα που σε καμμία περίπτωση δεν τόλμησε να τον αμφισβητήσει. Ένα σύστημα που κληρονόμησε ο γιος του και το χρησιμοποίησε κι αυτός για τα επόμενα 17 χρόνια, ως τον προ τριημέρου θάνατό του. Τώρα, τον Κιμ Γιονγκ Ιλ θα διαδεχθεί ο δικός του γιος. Ο 27χρονος Κιμ Γιονγκ Ουν είναι, θεωρητικά, ο αδύναμος κρίκος μιας αλυσίδας που διατήρησε την σκληρότητά της για περισσότερο από μισό αιώνα.

Ο Κιμ Γιονγκ Ιλ δεξιά, χειροκροτούμενος από τον γιο του Κιμ Γιονγκ Ουν και λοιπούς αξιωματούχους.

Οι γεωπολιτικές συνθήκες, η κατάρρευση του κομμουνισμού, οι διεθνείς πιέσεις και το νεαρόν της ηλικίας του δείχνουν πως το στυγνό δικατορικό καθεστώς που κληρονόμησε δεν θα κρατήσει για πολύ καιρό ακόμη. Η συνήθεια όμως της οικογένειάς του να διοικεί έναν ολόκληρο λαό –και η μειωμένη αντίληψη περί ελευθερίας που πλέον έχει αυτός ο λαός- δείχνουν επίσης ότι η μετάβαση προς τη δημοκρατία δεν θα γίνει αναίμακτα. Ας ελπίσουμε πως η τρίτη μεγάλη αλλαγή σελίδας της Κορέας στα τελευταία 120 χρόνια θα γίνει με λιγότερα θύματα από τις προηγούμενες δύο.