Μεγάλη εταιρεία καλλυντικών κυκλοφόρησε το άρωμα God Save the Queen, με τη συγκατάθεση του διασημότερου πανκ ροκ συγκροτήματος, των Sex Pistols. Προσεχώς θα κυκλοφορήσει και σαπούνι με τίτλο: Never Mind the Bollocks!
Διαβάζοντας τα τελευταία νέα των Sex Pistols, μου ήρθε στο μυαλό ο ξεχασμένος σήμερα φιλόσοφος Έρνστ Κασίρερ και οι απόψεις του για τα σύμβολα. Στο βιβλίο Essay on Man, που κυκλοφόρησε το 1944, ένα μόλις χρόνο πριν πεθάνει, προσπάθησε να πει ξεκάθαρα αυτό που ήθελε,
και οφείλω να πω ότι μου αρέσει πολύ το γράψιμό του, αντίθετα με άλλους θεωρητικούς, χρησιμοποιεί ελάχιστη ορολογία ενώ χρησιμοποιεί και πολύ εύστοχα παραδείγματα που δίνουν στον αναγνώστη να καταλάβει πολύ καλά για ποιο πράγμα μιλάει.
Μιλώντας για το πέρασμα από την υποκειμενική στη “συμβολική” αντίληψη, μας δίνει το παράδειγμα της τυφλής και κουφής (και πασίγνωστης) Έλεν Κέλερ. Η δασκάλα της Έλεν, η κα Σάλιβαν, της είχε κατά κάποιο τρόπο διδάξει πώς να προφέρει και να καταλαβαίνει λέξεις, γράφοντάς τες στο χέρι της. Αλλά η νεαρή Έλεν ζούσε ακόμη σε ιδιαίτερα χαοτικό και ανισόρροπο κόσμο, αν φανταστούμε ότι δεν μπορούσε να καταλάβει τη διαφορά που έχει το ποτήρι, το οποίο κρατάμε, από το γάλα, το οποίο πίνουμε. Μια μέρα η κα Σάλιβαν της δίδαξε τη λέξη νερό και αργότερα, όταν πήγαν στην κουζίνα να πιουν νερό, η Έλεν κρατούσε το ποτήρι, αλλά η Σάλιβαν της έβρεξε το χέρι, προφέροντας ταυτόχρονα τη λέξη νερό. Η Έλεν, είχε στιγμή έκλαμψης, κατάλαβε αμέσως τι ήταν το νερό και άφησε να της πέσει το ποτήρι. Πρόφερε πολλές φορές με χαρά τη λέξη νερό, μετά έσκυψε και έπιασε το πάτωμα, ρωτώντας πώς το λένε, μετά έπιασε τη βρύση, το νεροχύτη, το ποτήρι, κλπ. Έμαθε γύρω στις 30 καινούριες λέξεις εκείνη την ημέρα…
Η συνειδητοποίηση του ότι κάθε πράγμα έχει μια ονομασία, την ενθουσίασε πάρα πολύ διότι της πρόσφερε μια μέθοδο να καταλάβει καλύτερα τον κόσμο γύρω της (υπενθυμίζω ότι ήταν τυφλή και κουφή) να τον απλοποιήσει και κατά κάποιο τρόπο να τον ελέγχει καλύτερα. Αφού μίλησα για φιλοσοφία, αυτό ακριβώς εννοεί ο Καντ. Ότι κυριαρχούμε στον κόσμο ταξινομώντας τα αντικείμενά του, το ποτήρι και το νερό ανάμεσά τους, κάτω από έννοιες.
Ο Κασίρερ ήταν σίγουρος ότι η εξέλιξη του ανθρώπου σήμαινε μεγαλύτερη ικανότητα αφαίρεσης και ο μοναδικός τρόπος για να συμβεί αυτό, είναι η χρήση συμβόλων. Τον εκνεύριζε η συνεχής αναφορά στα γεγονότα, στα οποία παγιδεύεται συχνά ο μέσος άνθρωπος, Οι πιο χαζοί –και συνεπώς κακότροποι- άνθρωποι ανάμεσά μας, συνήθως δεν μπορούν να δουν πίσω από τα γεγονότα. Είναι παγιδευμένοι στην από κοντά παρακολούθηση των συμβάντων της ζωής, παρακολουθούν αυτό που συμβαίνει, αλλά δεν αναλύουν και δεν σκέφτονται παραπέρα. Μια άλλη συγγραφέας, η Ayn Rand, μιλάει για το ίδιο ακριβώς φαινόμενο και το ονομάζει anti-conceptual mentality, οι άνθρωποι που δεν μπορούν, ή αρνούνται να το κάνουν λόγω τεμπελιάς και μηχανικής συνήθειας.
Αλλά κάποια σύμβολα μας ξυπνούν. Ήμουν προχθές στην Πανεπιστημίου, περιμένοντας κάποιο φίλο και πέρασε μια πολύ όμορφη γυναίκα που προκάλεσε μεγάλη αντίδραση στους διαβάτες. Όλοι γύριζαν να την κοιτάξουν, μερικοί άφηναν επιφωνήματα θαυμασμού, άλλοι σφύριζαν… Η γυναίκα αυτή προκάλεσε τόση αναστάτωση στον ανδρικό πληθυσμό επειδή συμβόλιζε έντονα κάτι. Κανείς δεν την γνώριζε προσωπικά, όλοι θα ήθελαν να τη σφίξουν στην αγκαλιά τους, συμβόλιζε κάτι που όλοι οι άνδρες επιθυμούν.
Το διαπιστώνω όλο και περισσότερο στη ζωή μου, τα σύμβολα παίζουν πάρα πολύ μεγάλο ρόλο στη ζωή μας. Θα επανέλθω στο ζήτημα, πρέπει όμως τώρα να εξομολογηθώ ότι για μένα, και για πολλούς άλλους σε όλο τον κόσμο, αλλά κυρίως στην Ευρώπη, οι Sex Pistols και οι Clash, ήταν σύμβολα.
Τα νέα είναι ότι μια μεγάλη εταιρεία κυκλοφορεί ένα καινούριο άρωμα που ονομάζεται God Save the Queen, έχοντας λάβει την άδεια των επιζώντων του θρυλικού πανκ-ροκ συγκροτήματος. Εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε μάλιστα πρόσφατα ότι σύντομα θα κυκλοφορήσει, μέσα στο 2010, κι ένα καταπληκτικό αρωματικό σαπούνι με την ονομασία Never Μind the Βollocs! Το ίδιο το συγκρότημα αρνήθηκε να παραχωρήσει συνέντευξη, αλλά ο εκπρόσωπος της Live Nation Merchandise, της εν λόγω εταιρείας, δήλωσε ότι ο αρχηγός Τζόνι Ρότεν (πραγματικό όνομα John Lindon) και τα άλλα μέλη του γκρουπ ενδιαφέρονται πολύ για τη συνεργασία τους και δίνουν τη γνώμη τους. Η εταιρεία, που είδε ότι τα προϊόντα Sex Pistols πουλάνε πάρα πολύ, σχεδιάζει τώρα να κυκλοφορήσει, πέρα από το σαπούνι, παπούτσια, μπλουζάκια, πουκάμισα, ξυπνητήρια, μαγνητάκια ψυγείου, κλπ …
Οι Sex Pistols συμβόλιζαν κάτι διαφορετικό και η είδηση με έβαλε σε μαύρες σκέψεις και θυμήθηκα τον Κασίρερ, τον μοναδικό, απ’ όσο ξέρω, φιλόσοφο που ασχολήθηκε με τη σημασία των συμβόλων. Το πανκ ήταν πάνω απ’ όλα μια εξέγερση ενάντια στον μικροαστισμό και το κατεστημένο και οι Sex Pistols κατάφεραν, με τη μουσική και τη συμπεριφορά τους, να γίνουν το σύμβολο ενός ολόκληρου κινήματος. Σημερινοί επιτυχημένοι μουσικοί, όπως οι Green Day, δεν διστάζουν να παραδεχτούν πόσο πολύ τους επηρέασαν, και ενέπνευσαν οι Pistols και είναι ολοφάνερο ότι επηρέασαν πάρα πολλούς.
Μου έρχονται στο μυαλό κάποιες παλιές συζητήσεις περί αφομοίωσης. Το σύστημα παρουσιαζόταν ως ο Μέγας Αφομοιωτής, έπαιρνε όλες τις κριτικές εναντίον του, τις αναμασούσε και τις σέρβιρε ξανά, αλλά αφαιρώντας την κριτική.
Η μουσική ροκ, από την εποχή του ΄Ελβις Πρίσλευ, έδωσε την ευκαιρία σε νεαρούς που προέρχονταν από τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις, να μετατραπούν από τη μια μέρα στην άλλη σε πασίγνωστα αστέρια με εκατομμύρια πωλήσεις δίσκων. Οι Μπητλς και οι Ρόλινγκ Στόουνς κέρδισαν εκατομμύρια, οι Λεντ Ζέπελιν έγιναν οι πρώτοι δισεκατομμυριούχοι της ροκ. Όπως έλεγαν ή πιο σωστά φώναζαν, οι πανκ-ρόκερς, αυτά τα συγκροτήματα, και οι Ντιπ Περπλ, και ο Χέντριξ, είχαν αφομοιωθεί από το σύστημα. Η μουσική πανκ, άκρως θορυβώδης και επιθετική, με στίχο όχι απλά επιθετικό, αλλά πολύ συχνά υβριστικό, ανέλαβε να διορθώσει τα πράγματα και να υπενθυμίσει ποιο είναι το αυθεντικό ροκ, που είναι πάνω απ’ όλα τρόπος ζωής. Τριάντα χρόνια αργότερα, οι κυριότεροι εκπρόσωποι αυτού του είδους μουσικής, μας πουλάνε αρώματα, και προσεχώς σαπούνια, κι εμείς…τα αγοράζουμε.
Οι νεαροί πηδάνε κοινωνική τάξη, από φτωχοί γίνονται πλούσιοι, αλλά όπως είναι συνήθως ακαλλιέργητα και χωρίς εμπειρίες άτομα, λόγω νεαρής ηλικίας, υιοθετούν σχεδόν αμέσως έναν ακραίο τρόπο ζωής που υποστηρίζεται, για κακή τους τύχη, από τα ναρκωτικά. Η έννοια πλούτος μεταφράζεται στ’ αυτιά τους ως πολύ σεξ και πολλά ναρκωτικά, πλούτος είναι κατά κάποιο τρόπο γι’ αυτούς η δυνατότητα να κάνουν καταχρήσεις, να κάνουν την τρέλα τους. Οι ροκ σταρ έχουν συχνά –και αποδεδειγμένα- πολύ μεγάλη φτώχεια σε κατανόηση και αντιδρούν σπασμωδικά. Η επιτυχία και ο ξαφνικός πλουτισμός, αντί να τους βοηθήσει, τους καταστρέφει. Τα παραδείγματα αυτοκαταστροφής είναι παραπάνω από άφθονα.
Θα με ενδιέφερε πολύ να διαβάσω τις απόψεις σας περί πλούτου. Πώς τον ορίζουμε τώρα, σε περίοδο οικονομικής κρίσης; Είδα κάποιους προβληματισμούς πάνω στην φτώχεια, σε ένα πρόσφατο και πολύ ενδιαφέρον άρθρο της Καίτης Βασιλάκου, και πιστεύω ότι θα μπορούσαμε να το συμπληρώσουμε. Για παράδειγμα, κάποιος θεωρητικός, δήλωσε το 1980 ότι πλούσιος είναι αυτός που κατέχει πάρα πολλά φτωχά αντικείμενα… Η λέξη πλούτος δεν σημαίνει το ίδιο για όλους, μπορεί να εκλάβει ιδιαίτερα υλιστική, αλλά και ιδιαίτερα ιδεαλιστική απόχρωση.
Πηγη:enet.gr
0 σχόλια: