«Εσβησε» το τελευταίο μέλος του Enola Gay

O θάνατος του 93χρονου πλοηγού Θίοντορ Φαν Κερκ ήρθε μόλις μία εβδομάδα πριν από την επέτειο του γεγονότος που σφράγισε τη νίκη των συμμάχων εναντίον του Αξονα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η απόφαση της πρώτης ρίψης ατομικής βόμβας στην ιστορία ελήφθη από τον Αμερικανό πρόεδρο Χάρι Τρούμαν μετά την απόρριψη εκ μέρους της Ιαπωνίας του τελεσιγράφου για άνευ όρων άμεση παράδοσή της που έστειλαν στις 26 Ιουλίου 1945 οι ΗΠΑ, Βρετανία και Κίνα από τη Διάσκεψη του Πότσνταμ.

Για τη ρίψη των δύο βομβών στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι αντίστοιχα ο διοικητής της μοίρας της Αεροπορίας Στρατού Καρλ Αντριου Σπατζ ζήτησε να δοθεί έγγραφη διαταγή αρνούμενος «να σκοτώσει πιθανόν 100.000 άτομα μόνο με προφορικές εντολές».

Η έγγραφη διαταγή εστάλη φέροντας τις υπογραφές των υπουργών Εσωτερικού Τζορτζ Μάρσαλ και Πολέμου Χένρι Στίμσον και με τελική απόφαση του Τρούμαν.

Ο Αμερικανός πρόεδρος προέβαλε το επιχείρημα ότι οι βομβαρδισμοί αυτοί θα επέσπευδαν το τέλος του πολέμου, η συνέχιση του οποίου θα οδηγούσε σε περισσότερες απώλειες από ό,τι οι ατομικές βόμβες. Ωστόσο δεδομένου ότι η συνθηκολόγηση από μέρους της Ιαπωνίας ήταν θέμα χρόνου -και η ΕΣΣΔ επρόκειτο να κηρύξει τον πόλεμο στην ασιατική χώρα- η κίνηση του Τρούμαν θεωρήθηκε από τους περισσότερους μελετητές ως μία επίδειξη δύναμης με στόχο την επικράτηση των ΗΠΑ στη μεταπολεμική παγκόσμια πολιτική αρένα.

Ετσι στις 5 Αυγούστου στο νησί Τίνιαν του αρχιπελάγους των Μαριάνων η ατομική βόμβα με προσωνύμιο «Little Boy» φορτώθηκε στο αεροσκάφος Β29 της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας. Υπεύθυνος για τη ρίψη του «μικρού αγοριού» ήταν ο συνταγματάρχης Πολ Τίμπετς, κυβερνήτης του Β29, το οποίο ο ίδιος βάφτισε «Enola Gay» από το όνομα της μητέρας του.

Το αεροσκάφος απογειώθηκε από το νησί στις 02:45 της 6ης Αυγούστου και πεντέμισι ώρες αργότερα έριξε τη βόμβα ουρανίου 235, η οποία εξερράγη με ισχύ 15.000 τόνων ΤΝΤ.

Αν και σε απόσταση 18 χιλιομέτρων, ακόμα και το ίδιο το «Enola Gay» υπέστη ισχυρές αναταράξεις από την έκρηξη του «Little Boy».

Επιτόπου σκοτώθηκαν 70.000 άτομα, στην πλειοψηφία τους άμαχοι, με τον αριθμό των νεκρών να ξεπερνά τους 120.000 μέχρι το τέλος του έτους λόγω της πυρηνικής ακτινοβολίας.

Από τα 90.000 κτίρια στη Χιροσίμα μόνο 28.000 έμειναν όρθια μετά την έκρηξη και ικανοί να εργαστούν ήταν πλέον μόνο 20 από τους 200 γιατρούς της πόλης και 150 από τις 1.780 νοσοκόμες.

Τρεις ημέρες αργότερα (9 Αυγούστου 1945) οι ΗΠΑ έριξαν την 20.000 τόνων ΤΝΤ βόμβα πλουτωνίου «Fat Boy» πάνω από το Ναγκασάκι σκοτώνοντας 40.000 ανθρώπους επιτόπου, αριθμός που αυξήθηκε τους μήνες που ακολούθησαν σε 80.000.

Η κατασκευή της ατομικής βόμβας, ως μέρους του μυστικού «Σχεδίου Μανχάταν», σηματοδότησε την αρχή της ψυχροπολεμικής κούρσας εξοπλισμών.

Μολονότι το αρχικό έναυσμα δόθηκε από μια επιστολή του Αϊνστάιν το 1939 που καλούσε τις ΗΠΑ να ξεκινήσουν την κατασκευή πυρηνικής βόμβας για να αντιμετωπίσουν την πιθανότητα κατασκευής της από τη Γερμανία του Χίτλερ και μια πιθανή παγκόσμια καταστροφή, το πρόγραμμα ξεκίνησε τρία χρόνια αργότερα, μετά την είσοδό των ΗΠΑ στον πόλεμο. Κάποιοι επιστήμονες που συμμετείχαν στην κατασκευή της τάχθηκαν υπέρ του βομβαρδισμού της Ιαπωνίας, ενώ πολλοί από αυτούς εναντιώθηκαν στη χρήση της κυρίως λόγω του γεγονότος ότι ο πόλεμος έβαινε προς το τέλος του.

Ο «ΟΛΛΑΝΔΟΣ» ΠΛΟΗΓΟΣ

Δεν μετάνιωσε ποτέ για την αποστολή στη Χιροσίμα

Με το προσωνύμιο «Ολλανδός», ο πλοηγός του Enola Gay Θίοντορ Φαν Κερκ ήταν μόλις 24 ετών όταν μαζί με το πλήρωμα του αεροσκάφους έριξαν την πρώτη ατομική βόμβα στην Ιστορία. Δεν μετάνιωσε ούτε στιγμή μέχρι τον θάνατό του στα 93 του χρόνια για την αποστολή στη Χιροσίμα, και όπως έχει ο ίδιος εξομολογηθεί, το μόνο που σκεφτόταν όταν κοίταξε -για μία και μόνο στιγμή- από το παράθυρο τον όλεθρο που προκάλεσε το «Little Boy» ήταν ότι «ο πόλεμος τελείωσε».

Ο γιος του, Τομ Βαν Κερκ, δήλωσε ότι ο πατέρας του ήταν δραστήριος μέχρι το τέλος της ζωής του (τα τελευταία χρόνια έδινε διαλέξεις σε σχολεία) τονίζοντας ότι «ήταν γνωστός ως ήρωας πολέμου, αλλά για εμένα ήταν απλά ένας σπουδαίος πατέρας».

Γεννηθείς στην Πενσυλβάνια ο Φαν Κερκ κατετάγη στην Αεροπορία και, ενώ εργαζόταν ως εκπαιδευτής πλοήγησης στη Νέα Ορλεάνη, ένας παλιός του φίλος, ο Πολ Τίμπετς, που θα γινόταν ο κυβερνήτης του Enola Gay, του μίλησε για τη μυστική αποστολή, ρωτώντας τον αν θα τον ενδιέφερε να συμμετάσχει.

Ακολούθησε εκπαίδευση αρκετών μηνών για το πώς θα αποφύγουν τα ωστικά κύματα της έκρηξης, όμως το βράδυ πριν από την αποστολή στη Χιροσίμα χαλάρωνε παίζοντας πόκερ με το πλήρωμα. Σειρά επαίνων και μεταλλίων ακολούθησε για όλους μετά την επιτυχή αποστολή, ενώ στην προσωπική του ζωή ο Φαν Κερκ παντρεύτηκε και χήρεψε δύο φορές και απέκτησε τέσσερα παιδιά.