Όταν οι δυσκολίες γεννούν ευκαιρίες

Ένας θάνατος, µια απόλυση, ένας χωρισµός µπορούν να µας κάνουν να νιώσουµε ότι χάνουµε τον έλεγχο της ζωής µας. Μπορούν όµως να οδηγήσουν και σε κάτι καλό;

Μια τραυµατική εµπειρία σε αλλάζει, σε κάνει διαφορετικό, εύθραυστο, αδύναµο ή και σκληρό. Οι ψυχοθεραπευτές που µελετούν τις επιδράσεις µιας τραυµατικής εµπειρίας –από το θάνατο µέχρι το διαζύγιο, και οτιδήποτε άλλο µπορεί να σηµαδέψει τη ζωή και την ψυχή µας– έχουν ανακαλύψει πως, παρά την αρχική αρνητική επίδραση, µπορεί να µας ωφελήσει µε πολλούς τρόπους, αποκαλύπτοντας πως κάποιοι άνθρωποι, αν όχι όλοι, είναι σίγουρα πιο δυνατοί από ό,τι πιστεύουν.

Μηχανισµοί Άµυνας...
Οι τραυµατικές εµπειρίες συχνά µας βρίσκουν απροετοίµαστους. Τότε είναι που επιστρατεύονται οι µηχανισµοί άµυνάς µας για να µας προστατέψουν όσο γίνεται. Ένας τέτοιος µηχανισµός είναι η άρνηση, ο αποκλεισµός δηλαδή του αρνητικού συναισθήµατος που µας προκάλεσε ένα άσχηµο γεγονός. Πρόκειται για µια συνηθισµένη αντίδραση, η οποία όµως θα πρέπει να µην διαρκεί πολύ, καθώς µακροπρόθεσµα δεν βοηθά το άτοµο να ξεπεράσει το τραυµατικό γεγονός. Γιατί, όσο και να µην αποδέχεσαι το συµβάν που χάλασε τη ζωή σου, δυστυχώς είναι εκεί και, αν µην τι άλλο σου, διδάσκει κάτι.

…στην απώλεια
«Όταν πριν από 7 χρόνια έχασα τον άντρα µου εντελώς ξαφνικά, δεν πίστευα ποτέ ότι θα µπορούσα να συνεχίσω τη ζωή µου χωρίς αυτόν ύστερα από 40 χρόνια κοινής πορείας. Κι όµως, ο χρόνος τελικά είναι γιατρός όπως και οι δικοί σου άνθρωποι. Μου λείπει αφάνταστα, όµως συνεχίζω να ζω παίρνοντας δύναµη από τα παιδιά και τα εγγόνια µου», λέει η Σοφία, 63 ετών.
Ακόµα και ο θάνατος ενός αγαπηµένου προσώπου γίνεται για κάποιους λόγους, είναι η ολοκλήρωση του κύκλου του και καλούµαστε να το αποδεχτούµε γιατί είναι και αυτό ένα κοµµάτι της ζωής. Βέβαια στην αντιµετώπιση παίζει ρόλο το τι σχέση είχαµε και κατ’ επέκταση το πώς θα είναι η ζωή µας από δω και πέρα, καθώς έπειτα από ένα τέτοιο γεγονός γίνεται αλλαγή ρόλων. Αν, για παράδειγµα, µια γυναίκα χάσει τον σύζυγό της, καλείται να αναλάβει και το δικό του ρόλο µε αποτέλεσµα να επιβαρύνεται. Σε κάθε περίπτωση, όταν κάποιος βιώνει µια απώλεια, χρειάζεται πολύ ισχυρή υποστήριξη από τους οικείους του. Θα πρέπει να εκφράσει και να µοιραστεί τη θλίψη ή το θυµό και να βιώσει το πένθος όπως το νιώθει ώστε να επιλυθεί η κατάσταση µέσα του και να προχωρήσει.

…στην αρρώστια ή το ατύχηµα
Ο ποδηλάτης Lance Armstrong, που ύστερα από καρκίνο στους όρχεις, τον πνεύµονα και τον εγκέφαλο αγωνίστηκε και κέρδισε το γύρο της Γαλλίας 7 φορές, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ο καρκίνος ήταν ό,τι καλύτερο µου έχει συµβεί. ∆εν ξέρω γιατί το έπαθα, αλλά έκανε θαύµατα σε µένα...»
Η αρρώστια είναι και αυτή µια απώλεια (της υγείας και της καθηµερινότητάς µας). Και, παρόλο που δεν έχουν όλοι θετική στάση, οι περισσότεροι συµφωνούν ότι µια σοβαρή δοκιµασία υγείας αλλάζει την οπτική σου για τη ζωή. «Κάποιες φορές τα πράγµατα πρέπει να πάνε τραγικά άσχηµα πριν έρθουν οι καλές µέρες», λέει η Αλεξάνδρα, που πριν από 5 χρόνια διαγνώστηκε µε καρκίνο µαστού. «Στην αρχή έχασα τη γη κάτω από τα πόδια µου. ∆εν ήξερα τι να κάνω και αναρωτιόµουν συνεχώς γιατί συνέβη αυτό σε εµένα. Έπειτα από λίγο όµως αναγκάζεσαι να επανέλθεις και να αντεπεξέλθεις στη νέα σου ζωή. Μπαίνεις στο πρόβληµα, το παλεύεις και όταν νικάς νιώθεις πιο σίγουρος και πιο δυνατός».
Αν δεν δεχτείς τα νέα δεδοµένα, δεν µπορείς να πας παρακάτω. Μόλις όµως αποδεχτείς την αλλαγή, µπορείς να εξερευνήσεις τα όριά σου. Βέβαια επειδή δεν είναι όλοι οι άνθρωποι το ίδιο «δυνατοί» είναι σηµαντικό να στρεφόµαστε στο κοντινό µας περιβάλλον. Aκόµα και αν έπειτα από ένα τραυµατικό γεγονός θέλουµε να αποµονωθούµε, η έκφραση των συναισθηµάτων µας και η αποδοχή της βοήθειας από τα δικά µας πρόσωπα µπορεί να φανεί ιδιαίτερα σηµαντική. Επίσης είναι σηµαντικό να εστιάσουµε σε άλλα πράγµατα που αξίζουν στη ζωή και που ίσως να τα είχαµε παραµελήσει αντλώντας από εκεί κουράγιο και δύναµη.

…στην απόλυση
«Όταν στα 45 µου χρόνια έχασα τη δουλειά µου, µε κυρίευσε ένας πρωτόγνωρος φόβος, καθώς ξαφνικά έπρεπε να ξαναβγώ στην αγορά εργασίας, να ανακαλύψω και πάλι τα προσόντα µου, να ανταγωνιστώ νεότερους και ίσως πιο ικανούς “αντιπάλους” και να νικήσω την ανασφάλειά µου για την οικονοµική επιβίωση της οικογένειάς µου», εξοµολογείται ο Γρηγόρης, 50 ετών και πατέρας 2 παιδιών.
Η εργασία έχει συνδεθεί µε το τι αξία δίνει κανείς στον εαυτό του. Εποµένως µια απόλυση, ιδιαίτερα έπειτα από πολλά χρόνια δουλειάς, συχνά βιώνεται σαν µια απόρριψη της ανθρώπινης αξίας. Αν µάλιστα δέχεται και αρνητικές κριτικές από το περιβάλλον του, µπορεί να βιώσει συµπτώµατα κατάθλιψης και να αποµονωθεί. Γι’ αυτό είναι σηµαντικό να δει κανείς το πλαίσιο στο οποίο έγινε η απόλυση, αν δηλαδή είχε να κάνει µε εξωγενείς παράγοντες ή υπήρχε και προσωπική υπαιτιότητα. Όπως και να ’χει πάντως, δεν σηµαίνει ότι ο άνθρωπος παύει να έχει αξία, καθώς δεν είναι µόνο επαγγελµατίας αλλά και πατέρας, σύζυγος, φίλος. Έτσι λοιπόν δεν πρέπει να φορτωθεί µε ενοχές αλλά να επαναπροσδιορίσει την εικόνα που έχει για τον εαυτό του, να εξετάσει τα λάθη του, να βελτιώσει τις ικανότητές του και να προσαρµοστεί αποφασίζοντας ακόµα και να ασχοληθεί µε κάτι που έως τότε δεν είχε καν φανταστεί.

…στο χωρισµό
Η Μαρίνα, έπειτα από 20 χρόνια γάµου, έπεσε από τα σύννεφα όταν ο σύζυγός της της ανακοίνωσε πως ερωτεύτηκε µια άλλη γυναίκα. Σήµερα, 5 χρόνια µετά, φαίνεται πως ακόµα δεν µπορεί να το ξεπεράσει. «Η ζωή µου ήταν πάντοτε συνδεδεµένη µε τον Απόστολο. Ήµουν µαζί του από 20 χρόνων και ποτέ δεν είχα φανταστεί πως θα ζούσα χωρίς εκείνον. Ακόµα και σήµερα είναι στιγµές που δεν µπορώ να δεχτώ τι έχει συµβεί και δυστυχώς σε όποια σχέση και αν βρεθώ κάνω το λάθος να την συγκρίνω µε εκείνη που είχα µαζί του».
Πράγµατι, ο χωρισµός θεωρείται µια σηµαντική απώλεια. Ανάλογα µάλιστα µε το πώς ήταν η σχέση συναισθηµατικά και πρακτικά τόσο διαφοροποιείται και ο τρόπος που τον αντιµετωπίζουµε. Ωστόσο, όσο δύσκολο και αν είναι, πρέπει να αναζητήσουµε τις αιτίες του, να αναγνωρίσουµε τα λάθη αλλά και τα «θέλω» µας και να αναζητήσουµε ένα καλύτερο συναισθηµατικό µέλλον πιο ώριµοι από πριν. Από την άλλη, κάποιοι εστιάζουν τόσο πολύ στα άσχηµα συναισθήµατα που τους προκαλεί ένας χωρισµός που βυθίζονται στη θλίψη και την άρνηση. Στην προκειµένη περίπτωση θα µπορούσε να βοηθήσει η έκφραση των συναισθηµάτων σε κοντινά µας πρόσωπα, σε κάποιον ειδικό ή ακόµα και σε µια κόλλα χαρτί. Πρόκειται για ένα βήµα απολύτως απαραίτητο προκειµένου να επέλθει η «συνειδητοποίηση» του γεγονότος, η παραδοχή της πραγµατικότητας και η αντιµετώπισή της. Γιατί, αν δεν πιστέψει κάποιος µέσα του ότι µπορεί να τα καταφέρει, τότε πολύ δύσκολα θα µπορέσει να πάει παρακάτω.

Μαθήµατα προσαρµογής
Σύµφωνα µε έρευνες, µετά την τραγωδία και το θρήνο οι άνθρωποι ψάχνουν κάτι θετικό. Ένα βαθύτερο, µεγαλύτερο σκοπό, ένα ουσιαστικότερο νόηµα ζωής αναθεωρώντας τις προτεραιότητές τους. Και, πράγµατι, µπορεί κανείς να ωφεληθεί µακροπρόθεσµα, αρκεί να ερµηνεύσει την τραυµατική εµπειρία σαν µια πρόκληση, σαν ένα µάθηµα και όχι σαν πρόβληµα. Να δει τα εµπόδια σαν δυνατότητες για να ανακαλύψει και άλλες πλευρές και δυνάµεις του εαυτού του. Γιατί σαφώς µπορούµε να αφήσουµε ένα δυσάρεστο γεγονός να µας καταβάλει, µπορούµε όµως και να κατανοήσουµε τι δεν πήγε καλά και, αφού πενθήσουµε την απώλειά µας, να συνεχίσουµε πιο δυνατοί και συνειδητοποιηµένοι.

Αντιµετωπίστε την κρίση
• Φροντίστε τη σωµατική και ψυχική σας υγεία.
• Προσπαθήστε το περιβάλλον σας να είναι σταθερό και οι δικοί σας άνθρωποι κοντά σας ώστε να τους λέτε πώς νιώθετε, τι σας ανακουφίζει και τι σας πηγαίνει µπροστά ή πίσω.
• Αθληθείτε. Η άσκηση εκτονώνει και µας ανεβάζει ψυχολογικά.
• Αναπτύξτε κοινωνικές σχέσεις και µην εγκαταλείπετε τις παρέες και τους φίλους σας.
• Γεµίστε το χρόνο σας µε πράγµατα που σας ευχαριστούν µειώνοντας ταυτόχρονα ό,τι σας δυσαρεστεί.
• Επενδύστε στην εργασία σας καθώς και στο χρόνο µε τα παιδιά (όχι όµως υπερβολικά), καθώς συχνά δρουν σαν αγχολυτικό.
• Ενισχύστε τους παράγοντες που γνωρίζετε ότι σας κάνουν καλό, όπως η σχέση µε τον σύντροφο ή τα παιδιά σας.
• Αν η τραυµατική εµπειρία οδηγεί σε ψυχιατρικά συµπτώµατα, όπως βαθιά κατάθλιψη, απευθυνθείτε στον ειδικό, ο οποίος θα ενισχύσει την πίστη στον εαυτό σας και το κουράγιο σας.

Η προσαρµοστικότητα µας µαθαίνει να είµαστε ευχαριστηµένοι µε λιγότερα πράγµατα συναισθηµατικά, σωµατικά, ψυχολογικά και να νιώθουµε ευγνώµονες γι’ αυτά που έχουµε εστιάζοντας σε όσα έχουν πραγµατικά αξία.
Πηγη:myworld.gr