Θυρεοειδής: Ο «ένοχος» αδένας!

Το βάρος σου αλλάζει αδικαιολόγητα; Νιώθεις κούραση, νευρικότητα, κατάθλιψη; Μήπως πρέπει να αναζητήσεις την ευθύνη από τον… θυρεοειδή σου αδένα;

Ένας μικρός αδένας σε σχήμα πεταλούδας, που βρίσκεται στη βάση του λαιμού και ονομάζεται θυρεοειδής είναι συχνά υπεύθυνος για μια σειρά προβλημάτων υγείας, σωματικής και ψυχικής. Τα συμπτώματα που συναντάμε σε περιπτώσεις θυρεοειδικής διαταραχής, λέει η ενδοκρινολόγος Παρή Ράπτη- Λύρα, πλήττουν κυρίως τις γυναίκες σε μια αναλογία 7 προς 1 σε σχέση με τους άνδρες. Η αιτία αυτής της προδιάθεσης βρίσκεται στα οιστρογόνα, όμως η έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος μπορεί να προλάβει τις σωματικές αλλά και τις ψυχικές διαταραχές.

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τον οργανισμό γιατί παρεμβαίνει στις λειτουργίες του σε πολλά επίπεδα. Οι ορμόνες που εκκρίνει είναι καθοριστικές για όλα τα όργανα του σώματος και παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος και κυρίως στο μεταβολισμό, δηλαδή στην ταχύτητα και τον τρόπο με τον οποίο αφομοιώνονται οι τροφές.

Οι δύο δραστικές ορμόνες που παράγει είναι η θυροξίνη Τ4 και η τριωδιοθυρονίνη Τ3, ενώ βασική ύλη για την σύνθεσή τους είναι το ιώδιο που λαμβάνουμε με την τροφή μας. Οι ορμόνες αυτές επηρεάζουν κάθε όργανο και κύτταρο, αλλά κυρίως ρυθμίζουν την ανάπτυξη, την ωρίμανση του σώματος και το μεταβολισμό. Έτσι λοιπόν οι ορμόνες του θυρεοειδούς επηρεάζουν τους καρδιακούς ρυθμούς, τη χοληστερίνη, το βάρος, την παραγωγή ενέργειας και θερμότητας , την υφή του δέρματος, τη μνήμη κ.ά. Μόλις τα επίπεδα των ορμονών αυτών στο αίμα μειωθούν, ο θυρεοειδής δέχεται την εντολή να αυξήσει την παραγωγή τους και το αντίθετο. Η δυσλειτουργία του καταστρέφει αυτή την υπέροχη ισορροπία, με αποτέλεσμα τα επίπεδα των ορμονών που παράγει το αίμα να είναι είτε πολύ χαμηλά, είτε πολύ ψηλά και ο ασθενής να παρουσιάζει διάφορα συμπτώματα, από νευρικότητα ή λήθαργο, μέχρι κατάθλιψη ή υπερδιέγερση , αύξηση ή μείωση του σωματικού βάρους, αϋπνίες, τριχόπτωση ,ακόμα και μείωση της σεξουαλικής διάθεσης.

Η διάγνωση

Δεν είναι τόσο δύσκολο να αναγνωρίσει ο ειδικός γιατρός κάποια πιθανή ανωμαλία στο θυρεοειδή αδένα. Σε πολλές περιπτώσεις αρκεί η ψηλάφιση στο λαιμό, ακριβώς στο ύψος του αδένα για να αξιολογήσει τις διαστάσεις του θυρεοειδούς, την ανθεκτικότητά του, την παρουσία πόνου, την ύπαρξη κάποιας φλεγμονής, την ύπαρξη οζιδίων.

Εκτός από τη ψηλάφιση τυχόν δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς αδένα αποκαλύπτουν εργαστηριακές εξετάσεις όπως ο ορμονικός προσδιορισμός- εξέταση αίματος που μετρά τις θυρεοειδικές ορμόνες Τ3, Τ4 και TSH-, το υπερηχογράφημα-δίνει πληροφορίες για τις διαστάσεις και τη μορφολογία του αδένα καθώς και για την ενδεχόμενη ύπαρξη κυστικών ή συμπαγών όζων και τις διαστάσεις των όζων-, και το .σπινθηρογράφημα- απεικονιστική μέθοδος που δίνει πληροφορίες για τη λειτουργικότητα το θυρεοειδούς.

Τα συμπτώματα

Όταν κάτι δεν πάει καλά στη λειτουργία του θυρεοειδούς εμφανίζονται μερικά συμπτώματα που μπορούν να διακριθούν στα εξής:

Αλλαγή μεγέθους. Ο αδένας διογκώνεται και αυτό είναι ενδεικτικό της αλλοίωσης της δομής του.
Μεταβολές στο βάρος του σώματος-αύξηση ή ελάττωση.
Μεταβολές στη συχνότητα των καρδιακών παλμών.
Μεταβολές στη θερμοκρασία του δέρματος.
Διαταραχές στη λειτουργία του εντέρου.
Ψυχικές διαταραχές. Διαταραχές στη διάθεση, που ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο της ασθένειας: κατά κανόνα ο υπερθυρεοειδισμός προκαλεί υπερδιέγερση, ενώ ο υποθυρεοειδισμός νύστα και νωχέλεια.

Υπερθυρεοειδισμός

Όταν ο αδένας «εργάζεται» υπέρμετρα παράγει υπερβολική ποσότητα ορμονών. Στη περίπτωση αυτή μιλάμε για υπερθυρεοειδισμό, μια διαταραχή με πολύ σαφή συμπτώματα. Ταχυκαρδίες, απώλεια βάρους, δίψα, μειωμένη ροή εμμήνων, νευρικότητα και αυξημένη ερεθιστικότητα, αίσθημα κόπωσης, κυρίως στα πόδια, τριχόπτωση, δύσπνοια, αδυναμία, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, διαταραχές στη διάθεση, αϋπνία, δέρμα ζεστό και υγρό.

Πώς θεραπεύεται: Α)Με αντιθυρεοειδικά φάρμακα, που αναστέλλουν τη σύνθεση θυρεοειδικών ορμονών. Β) Με χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου .Γ)Με χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς σε περίπτωση που η διόγκωση του αδένα δυσκολεύει την κατάποση και την αναπνοή και με καθημερινή λήψη θυροξίνης εφ’ όρου ζωής.

Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας είναι εξατομικευμένη υπόθεση και εξαρτάται από την ηλικία του ασθενή, το μέγεθος του θυρεοειδούς, τη συχνότητα υποτροπών της νόσου κλπ.

Σοβαρές επιπλοκές του υπερθυρεοειδισμού αφορούν τη διαταραχή του καρδιακού ρυθμού, ενώ, πριν ακόμα κάνουν την εμφάνισή τους άλλα συμπτώματα μπορεί να έχει προκληθεί οστεοπόρωση.

Όσοι πάσχουν και από τη νόσο Graves, μια σύνθετη διαταραχή του θυρεοειδούς, παρουσιάζουν και οφθαλμολογικά προβλήματα, όπως εξόφθαλμο, θόλωση της όρασης, διπλωπία ή βλεφαρισπασμούς, διόγκωση του θυρεοειδή αδένα (βρογχοκήλη) και υπερπαραγωγή θυροξίνης.

Υποθυρεοειδισμός

Αν ο αδένας «εργάζεται» πολύ λίγο και παράγει μικρή ποσότητα ορμονών, μιλάμε για υποθυρεοειδισμό ο οποίος μπορεί να οφείλεται σε πολλές αιτίες και συγκεκριμένα σε φλεγμονές του αδένα {οι λεγόμενες θυρσεοειδίτιδες}, ή σε έλλειψη ιωδίου.

Τα σήματα κινδύνου που μας προειδοποιούν είναι αύξηση βάρους, μυικές κράμπες, μείωση των καρδιακών παλμών, δυσκολίες στη συγκέντρωση, κατάθλιψη, ανώμαλη εμμηνορρυσία, απώλεια μνήμης, βραχνή φωνή, υπνηλία, ρίγη, δυσκοιλιότητα.

Πως θεραπεύεται: Με συνθετική θυροξίνη. Η δοσολογία εξαρτάται από την ηλικία, το σωματικό βάρος, και την ύπαρξη καρδιαγγειακών παθήσεων. Σε άτομα μεγάλης ηλικίας ή με καρδιαγγειακά προβλήματα η αύξηση της δοσολογίας είναι προοδευτική.

Η βρογχοκήλη

Πρόκειται στην ουσία για την διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα. Όταν η ποσότητα του ιωδίου στο αίμα είναι χαμηλή ο θυρεοειδής μεγαλώνει με σκοπό να απορροφήσει και τα ελάχιστα ίχνη αυτού του στοιχείου. Στις ήπιες περιπτώσεις η βρογχοκήλη μόλις που γίνεται αντιληπτή.

Εμφανίζεται στις γυναίκες και επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ή σε περιόδους όπου παρατηρούνται ορμονικές αλλαγές ,όπως η ήβη και η εμμηνόπαυση. Η βρογχοκήλη μπορεί να είναι απλή ή οζώδης. Στη δεύτερη περίπτωση, μέσα στον αδένα σχηματίζεται ένας μικρός όζος ή πολλαπλοί όζοι, συνήθως καλοήθεις.

Πως θεραπεύεται: Ανάλογα με το μέγεθος και την υφή του όζου συνιστάται η χορήγηση θυροξίνης, αφού προηγηθεί παρακέντηση με λεπτή βελόνα, ή αφαίρεση με χειρουργική επέμβαση.

Η έγκαιρη διάγνωση μικρών όζων απομακρύνει ωστόσο τελείως το ενδεχόμενο ενός χειρουργείου.

Ευγενία Καλτεζιώτη

Πηγη