Θα σταματήσουν ποτέ οι αθλητές να σπάνε ρεκόρ;

Υπάρχει κάποιο όριο στις δυνατότητες του ανθρώπινου σώματος; Αυτό είναι ένα ερώτημα που απασχολεί πολλούς αυτές τις ημέρες που λαμβάνουν χώρα και οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Κάποια παγκόσμια ρεκόρ, όπως αυτό του Αμερικανού σπρίντερ Michael Johnson με τα 43:49 δευτερόλεπτα στα 400 μέτρα, στους Ολυμπιακούς του 1996, φαίνεται πως δεν θα μπορέσουν να ξεπεραστούν ποτέ.

Ωστόσο, σε άλλα αθλήματα, όπως η κολύμβηση, τα ρεκόρ σπάνε σχεδόν σε κάθε Ολυμπιάδα. Υπάρχει ποτέ περίπτωση να έρθει η μέρα που ένα παγκόσμιο ρεκόρ θα διαρκέσει για πάντα; Η επιστήμη λέει όχι, όμως σύντομα το να θέτει κάποιος ένα νέο ρεκόρ θα αρχίσει να γίνεται όλο και πιο δύσκολο.

Τι εξηγήσεις δίνουν οι επιστήμονες;
Γιατί θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο να σπάνε τα ρεκόρ; Τα μαθηματικά πίσω από την κατάρριψη των ρεκόρ λένε ότι από καιρό σε καιρό η συχνότητα με την οποία θα σπάνε τα ρεκόρ σταδιακά θα αρχίσει να ελαττώνεται. Σύμφωνα με τον συντάκτη του περιοδικού Popular Science, Daniel Enber «κάποια στιγμή θα έχουμε ρίξει το ζάρι τόσες πολλές φορές που η πιθανότητα να ξεπεράσουμε το καλύτερο σκορ μας θα πέσει κοντά στο μηδέν». Γι’αυτό, άλλωστε, στα νεώτερα σπορ (όπως η κολύμβηση) τα ρεκόρ τείνουν να σπάνε συχνότερα από ό,τι στα παλαιότερα σπορ (π.χ. ο στίβος). Ωστόσο, ακόμα κι αν οι αθλητές δεν είχαν γίνει ταχύτεροι ή πιο δυνατοί, ή κι αν οι τεχνικές προπόνησής τους δεν εξελίσσονταν, τα παγκόσμια ρεκόρ θα συνέχιζαν κατά καιρούς να σπάνε, λέει ο Enber, κι αυτό γιατί η προσπέλαση ενός ορίου παραμένει εν πολλοίς μία τυχαιοποιημένη διαδικασία, που βασίζεται σε μεταβλητές τρομακτικά διαφορετικές και απρόβλεπτες, όπως η ψυχολογία του αθλητή πριν το αγώνισμα ή ο καιρός.

Πώς επηρεάζει η τεχνολογία το σπάσιμο των ρεκόρ; Τα ρεκόρ συνήθως σπάνε «κατά την διάρκεια περιόδων σπουδαίων τεχνολογικών καινοτομιών», λέει ο Enber. Στην ποδηλασία, για παράδειγμα, η ανακάλυψη των σκελετών ποδηλάτων από ανθρακονήματα συνέπεσε με μία περίοδο κατά την οποία ξεπεράστηκαν πολλά ρεκόρ. Στην περίπτωση της κολύμβησης, τα high-tech μαγιό, με την μειωμένη αντίσταση, τα οποία πρωτοφορέθηκαν στο Πεκίνο, μείωσαν κατά πολύ τον χρόνο περιστροφής, αναγκάζοντας τελικά τους διοργανωτές να τα απαγορεύσουν έναν χρόνο αργότερα.

Τα αναβολικά στεροειδή έχουν σίγουρα παίξει τον δικό τους ρόλο στο να γίνουν κάποια ρεκόρ σχεδόν ανίκητα, ιδιαίτερα στον στίβο. «Πάρτε σαν παράδειγμα το ρεκόρ του Michael Johnson, το 1996, στα 400 μέτρα. Κανείς δεν έχει καταφέρει να το αγγίξει», λέει ο βιολόγος George Dvorsky. Κάποιοι πιστεύουν ότι, παρόλο που δεν έχουν υπάρξει επίσημες κατηγορίες εναντίον του, στις επιδόσεις του Johnson έπαιξαν τεράστιο ρόλο τα αναβολικά (και η έλλειψη επαρκούς αντι-ντόπινγκ ελέγχου εκείνη την εποχή).

Ο ρόλος της προπόνησης; Νέες τεχνικές στην προπόνηση έχουν σίγουρα ανεβάσει τον πήχη των ρεκόρ. Στο άλμα εις ύψος, για παράδειγμα, οι αθλητές συνήθιζαν να πηδούν με το πρόσωπο στραμμένο προς τα κάτω. Πλέον, μπορούν να πηδούν ακόμα ψηλότερα με ανάποδη πτώση.

Ένας άλλος περιορισμός που υπάρχει είναι η προσβασιμότητα κάποιων αθλημάτων. Στο τρέξιμο, για παράδειγμα, τα ρεκόρ είναι πιο δύσκολο να σπάσουν λόγω της επιλογής των κορυφαίου επιπέδου αθλητών που συμμετέχουν. Με απλά λόγια, καθώς δεν είναι δύσκολο για τον οποιοδήποτε να προπονηθεί στο τρέξιμο, ο ανταγωνισμός είναι μεγαλύτερος ανάμεσα στους καλύτερους και γι’αυτό τα ρεκόρ στον στίβο είναι σχετικά στάσιμα από την δεκαετία του ’90 μέχρι σήμερα.

Στα αθλήματα, όμως, που σχετίζονται με το κοινωνικο-οικονομικό στάτους ενός ατόμου, όπως η κολύμβηση -για την οποία απαιτείται προπόνηση σε πισίνα Ολυμπιακών διαστάσεων- τα ρεκόρ σπάνε πιο συχνά, επειδή το μέγεθος του δείγματος των αθλητών είναι σαφώς μικρότερο.

Πλησιάζουμε στα ανθρώπινα όρια; Και ναι και όχι. Στα νέα αθλήματα θα συνεχίσουμε να βλέπουμε νέα ρεκόρ. Στον Ολυμπιακό μαραθώνιο, για παράδειγμα, οι γυναίκες συμμετείχαν για πρώτη φορά το 1984. Από τότε μέχρι σήμερα ο χρόνος-ρεκόρ των γυναικών που κέρδισαν έχει μειωθεί κατά 10 λεπτά. Στον μαραθώνιο των ανδρών, από την άλλη, ο χρόνος-ρεκόρ έχει μετά βίας μειωθεί κατά 5 λεπτά.

Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν άλλες ακραίες τιμές. Μελέτες που έχουν γίνει κατά καιρούς υποστηρίζουν πως το όριο των ανθρώπινων δυνατοτήτων στον στίβο κορυφώθηκε το 1988 και ότι θα έπρεπε να περάσουν 16 χρόνια για να μειωθεί το ρεκόρ του σπριντ των 100μ. κατά 0.16 δευτερόλεπτα. «Όμως τότε συνέβη κάτι παράξενο», λέει ο βιολόγος Dvorsky, «και το όνομα αυτού ήταν Usain Bolt». Και αποτέλεσε την απόδειξη ότι τα ρεκόρ υπάρχουν για να σπάνε.

Πηγη